94 2

4. ZABURZENIA HEMATOLOGICZNE NA TLE IMMUNOLOGICZNYM

Michael J. Day, Andrew J. Mackin

WSTĘP

Niedokrwistość lub maloplytkowość związane z niszczeniem krwinek czerwonych bądź płytek krwi należą do najczyściej rozpoznawanych zaburzeń układu odpornościowego u psów i kotów. Patogeneza niedokrwistości hemolitycznej na tle iniaittOQ_r|tj£l£ZHyjjt ¹ lul> inalopiytUi)Wości na tle immunologicznym {immune-/nediaied iroinbocytopenia, J VI j P) polega na niszczeniu erytrocytów lub płytek krwi w procesie reakcji nadwrażliwości typu 11 (cylotoksycznosć zależna ud przeciwciał). Przeciwciało może oplaszczyć powierzchnię krwinki czerwonej lub płytki krwi dzięki różnym mechanizmom (168). Często istnieje konkretna przyczyna odpowiadająca za przyłączenie prze-

167 Niedokrwistość hemolityczna (IMHA) lub malopfytko-wosc (IMTP) na tle immunologicznym. Do uszkodzenia krwine-czerwonych luo piytek kiwi oochodzi w wyniku reakcji nadwrażliwości typu II zależnei cd przeciwciał Erytrocyty lub płytki krwi ('płaszczone przez przeciwciała (IgG. IgM) mogą być usun-.ęte po powstaniu kompleksu atakującego bione (MAC) na końcu etapu aktywacji dopełniacza (liza wewnątrznaczyniowa) lub po opsoniza-qi przez IgG i/lub składnik C3b dopełniacza i sfagocytowaniu przez makrcżagi np w śledzionie i wątrobie (liza zewnątrznaczyniowa)

uwciala. Jeżeli jednak prawdziwe aiiloprzeciwcialo wiąże się z częścią strukturalną błony erytrocytn łub trombocylu (autoantygenem), a u zwierzęcia nie występuje choroba prowadząca do zaburzenia hematologicznego, to hcntolizn lub trornbdcytopema ma tło au-liiagrcsyjnc, a choroba nazywana jest niedokrwistością luloimmuru ihcmol i tyczną (autoirmnuiie. hwnudyiu dnemia. AIITA). t rmnbncytt ipeoi<LAu tgiiji rn u nplogicz-n.i (auloimrmmt: tromhocylopenia, ANT) albo idiopa-tyczną plamicą malopłytkową {idiopathu: trombocyto-pcn.iu purpura, 111’). Rozpoznaje się jedynie w przypadkach, gdy u pnejcrila nie udaje się wykazać bezpośrednich przyczyn łych zaburzeń. Choć Al HA i ANT zazwyczaj występują oddzielnie, mogą pojawić się jednocześnie (tzw. zespól Isyansa) lob jako składowa ogólnoustrojowej choroby z auloagresji, uklaclp^y-go tocznia rumieniowatego Wykazano, że psy mogą zapadać na ucutropemę na tle immunologicznym (im-inunc-rne.diale.d ne.u t ropenut, IMN.I’), a choroba ta może współistnieć z 1 (VI11 \ luli 1MTP. albo z obydwoma tymi zaburzeniami jednocześnie.

NIEDOKRWISTOŚĆ

AUTO IM M UNO H EM O LITYCZNĄ U PSÓW

Immunopatogeneza

Niedokrwistość na tle autoagresji jesl najczęstszą przyczyną niedokrwistości hemolilycznej u psów. Do czynników inicjujących proces wtórnej IMIIA zaliczamy:

•    Choroby zakaźne, zwłaszcza z grupy przenoszonych. przez stawonogi (rozdz. 3, habeszjoza, erli-chioza, leiszmanioza, riketsjoza). Natomiast żaka-żenią Mycoplasina hacmocanis wydaje się nie prowadzić do rozwoju IMI IA u psów.

•    Proces nowotworowy, w szczególności chlomaka, chorobę mieloprotiferacyiną i n tezyniaki'mięsaka. Przyczyny tych powiązań nie zostały do końca wyjaśnione, ale bierze sic pod uwagę zaburzenia /.wiązane z proliferacja klonalną zmienionych nowotworo-wo limfocytów T, wytwarzanie auloprzcciwcial przez limlocyly I! ulegle transformacji nowotworowej oraz odsłonięcie ukrytych auloaniygenów uszkodzonych erytrocytów u psów z naezymakomięsakiem.

•    Szczeąucme_ w ostatnich I tygodniach (rozdz. 3

i 17).

NlKDOKRWIS'1 OŚĆ AU'l'OliVIMUNOIIHMOUTycZŃA U PSÓW

• Stosowaniu luków, szczególnie preparatów zawierających połączeniu irimetoprimu i sulfonamidu, choć cefalosporyny takie mojźąTIżualiSć>brifeT^‘

Minio coraz większej świadomości, że u wielu psów X IM MA choroba cna wtórne podłoże, to w rejonach świata, gilzie ryzyko zakażenia chorobą przenoszoną przez stawonogi mc jest wysokie, u pacjentów z IMHA, u których wyniki badania klinicznego t laboratoryjnego nic są rozstrzygające, przyjmuje się, że niedokrwistość jest idiopatyczna (Ali IA).

Niedokrwistość hemolityczna na tle immunologicznym dotyczy najczęściej psów w średnim wieku, choć wyjątkowo i nuże" Żela rzyć sic też'o ośólinikćw

4 modyfikacja } niewinny własnych antygenów

158. Mechanizmy wiązania przeciwciał w przebiegu IMHA lub IMTP. (!) W przebiegu choroby o podłożu pierwotnie autoirnrrcnologicznym przeciwciało wiąże się z determinantem strukturalnym błony. Oo powstania autoprzeciwoal może dojść w wyniku zaburzenia miriunologicznego o charakterze pierwotnym lub wtórnie do zakażenia mikroorganizmem, który posiada srzyżowo reagujący epitop lub sam wywołuje zaburzenie regulacji immunologicznej (np FeLV). (2) Alloprzeowcialo wiąże się 7 antygenem grupowym krwi Przeciwciała te mogą powstawać spontanicznie lub w wyniku przetoczenia niezgodne grupowo krwi i zostać przekazane noworodkowi w siarze (izoerylroliza noworodków) (3) Przeciwciało wiąże się z obcym epitopem czynnika zakaźnego (np Wyrwij',ma l^&nofejii) lub leku (np penicylina), który nieswoiście związany jest z powierzchną komórki!, niszczeć * niewinnego świadka")

Lek (cizialaiący jak h.apten) wiąże się z powierzeń nią erytrocytu, powodując p>nv,stanie nowego epitop.. który przez ud id odpornościowy rozpoznawany jest jako obcy (5) Związanie ieku ub mikroorganizmu doprowadza do odsłonięcia ukrytego epi topi i W tym przypadku przeciwciało jest autoprzeciwcimem, ile :• croba rozwija się wtórnie do pojawienia się czynnika inicjuiącego Ponadto, imrmmoglobuliny ub kornp eksy immunologiczne mogą być nieswoiście absorbowane nj powierzchni erytrocytów (nie za pośrednictwem fragmentu Fab) co me musi prowadzić do uszkodzenia komórek

młodych (<I2. miesiącu życia). Rasami predysponowanymi do jej wystąpienia są: cockur-spamul, owczarek staroangielski, Springer spaniel angielski i pnucl jednak i inne rasy mogą być na nią bardziej podatne. W Australii opisano także zwiększona zajsadalność na tę chorobę u terierów maltańskich. Znane są leż przylądki występowania niedokrwistości auloimmuno-hemolitycscńef w konkretnych liniach hodówlanycn. Wiele doniesień wskazuje na większą cżęstosc zachorowań u suk, ,t epizody IMHA mogą być wywo-lane przez bodźce stresowe,ruje czy poród. Na półkuli północnej zaobserwowano związek między występowaniem lej choroby a porami roku (wzrost zachorowań następował w lenie lub zimie), choć in-kmmacjc te nic są do końca spójne. Zasugerowano także, ze sezonowość może odnosić się do czynników takich, 11k: większe narażeniu na kontakt, ze stawonogami będącymi wektorami chorób zakaźnych w eie-plejsz.ych miesiącach, szczepienia przed podróżą i umieszczanie zwierząt w hotelach na czas wakacji.

lintnuimpalogcneza niedokrwistości autoimmunu-heinolityczncj polega rui prezentacji autoantygunów Miony ciytrocytarne) j>rzez cząsteczki Ml IC oraz interakcji między aulorcaklywnymi limfocytami I i H, co prowadzi do wytworzenia autoprzceiwcial (169). Czerwone krwinki, oplaszczone przez autoprzeciwciala, mogą zostać usunięte w śledzionie (170), a w mniej szyin stopniu w wątrobie (171) w |irocesie hemoltzy wewnątrznaczyniowej lub po związaniu dopełniacza

169. Procesy prowadzące do rozwoju IMHA. Oo IMHA dochodu iv wyniku przełamania toleranc|i wrodzonej i prezentacji epito-pów autOanlygenow erytrocytarnych przez komórki prezentujące antygen (APCj. • zenu towarzyszy pobudzenie autoreaktywnych limfocytów T. zdolnych pomoc autoreaktywnym limfocytom 3 Proliferacja donalna i różnicowanie tych komórek prowadzą do wytwarzania autoprzeciwoal przez komorki jkazmatyczne