arcz 43

a więc im większy jest promień koła, tym mniejszy kąt 7 i przy danej wysokości przeszkód mniejsze są ekstremalne i średnie wartości oporów toczenia pokonywanych przez siłę poziomą F przyłożoną do osi. W praktyce przy kole ogumionym elastyczność opony przyczynia się do łagodzenia wstrząsów, lecz występują straty energetyczne spowodowane zjawiskiem histerezy ogumienia oraz rozpraszaniem energii udzielonej elementom zawieszenia (tłumieniem drgań).

Toczenie się koła ogumionego po nawierzchni plastycznej stanowi przypadek typowy dla prac polowych ciągników rolniczych. Dla samochodu ten rodzaj współpracy koła z nawierzchnią występuje przy jeździe po śniegu lub miękkim gruncie.

Rozważmy przypadek koła napędzanego (rys. 2.20). Koło wygniata w podłożu koleinę. Przy ruchu jednostajnym

Q - Z

F = X

T_n - Xrd - Ze = 0

(2.21)

— = K = F + Qtg₇

Td

Głębokość koleiny zależy od promienia koła, nacisku Q, szerokości opony. Korzystne są duże koła oraz zmniejszenie nacisków jednostkowych przez obniżenie ciśnienia powietrza w oponie. W terenie występuje przeważnie ruch powolny, przy którym straty histerezy są mało istotne i nie wywołują nadmiernego rozgrzewania się opony. Ważny jest rysunek bieżnika, szczególnie przy kołach napędzanych. Możliwość uzyskania dużej siły napędowej zależy od oporu ścinania wierzchniej warstwy gruntu (rys. 2.21). Stosuje

Rys. 2.21. Ścinanie gruntu przy kole Rys. 2.22. Sposób montażu kół z bieżni-

napędzanym wyposażonym w terenotvy bieżnik

kiem terenowym

43