89 2

89

ormatologia

ar- e odgraniczone i zabarwione. W przypadku nie-■: -ych z tych form istnieje ryzyko zwyrodnienia.

I '6.4. Stany przedrakowe

M to zmiany skórne, z których po różnie długim > rsie mogą rozwinąć się złośliwe nowotwory skóry. 1 zależności od częstości występowania złośliwych te .-/otworów, stany te dzielimy na takie, w obrębie tt ,ch nowotwory powstają bardzo często, i takie, •ttre rzadko są podłożem procesu nowotworowego.

sfcsny przedrakowe, z których nowotwory rozwijają się -śdko to przerosłe blizny pooparzeniowe i przewie stany zapalne skóry z bliznowaceniem (blizny to gruźlicy skóry i toczniu rumieniowatym).

rany przedrakowe, z których często rozwijają się ra-«; :<óry to: 1) zmiany związane z działaniem promie-

*    :.vania słonecznego lub innego promieniowania :gowacenie słoneczne, róg skórny, uszkodzenia

•    "tgenowskie skóry), 2) uszkodzenia chemiczne tgowacenie arsenowe, dziegciowe, smołowcowe),

I rogowacenie białe w obrębie błon śluzowych ja-ustnej i zewnętrznych narządów płciowych.

; zadań kosmetyczki należy rozpoznawanie tych sta-r uw, ponieważ skierowanie klientki ze stanem przed--a^owym do lekarza może zapobiec rozwojowi raka.

-ogowacenie słoneczne (keratosis actinica), okre-ane wcześniej jako rogowacenie starcze (kerato-s senilis), jest to nadmierne rogowacenie występu-ace na częściach ciała szczególnie narażonych na iziałanie promieniowania słonecznego oraz w obrę-: e skóry starczej, umiejscowione głównie na twarzy :*az w innych odsłoniętych okolicach. Zmiany umiejscawiają się na czole, w okolicy skroniowej, w skó-:e głowy u osób łysych, na małżowinach usznych, rzbietach rąk, przedramionach i podudziach. Mają one postać żółto-brunatnych nawarstwień rogowych, d suchej, nierównej powierzchni, są płaskie lub nieznacznie wyniosłe. Po usunięciu mas rogowych zmiany lekko krwawią. Trwają przez wiele lat. Bardzo :zęsto są miejscem wyjścia raków skóry. Leczenie oolega na krioterapii, stosowaniu retinoidów lub chi-'urgicznym usunięciu.

Róg skórny (cornu cutaneum). Jest to odmiana rogowacenia słonecznego (starczego), ale może występować u dzieci jako odczyn pozapalny skóry (nie jest to .-/tedy stan przedrakowy). U osób starszych podłożem est skóra uszkodzona przez słońce lub starcza. Powstają nawarstwienia rogowe, które mogą przybierać rozmaite kształty, np. stożkowaty lub nieregularny,

Rogowacenie słoneczne: z początkowo niegroźnych szorstkich hiperkeratotycznych miejsc na skórze poddawanym częstemu działaniu promieni słonecznych mogą rozwinąć się niebezpieczne zrogowacenia.

przypominający rogi zwierzęce. Są żółto-brunatne, o szorstkiej powierzchni. Jeśli podstawa ulegnie nacie-czeniu, objaw zezłośliwieje. Objawy najczęściej występują na twarzy, owłosionej skórze głowy i odsłoniętych częściach kończyn. Zmiany usuwa się chirurgicznie, ale bywa stosowana laseroterapia i krioterapia.

Uszkodzenia porentgenowskie skóry (radiodermi-tis). Są to zmiany powstające u osób leczonych długotrwale promieniami rtg oraz narażonych na to promieniowanie w pracy zawodowej. W skórze powstają nieregularne stwardnienia z odbarwieniami, przebar-wieniami i licznymi teleangiektazjami. Często też tworzą się ogniska nadmiernego rogowacenia i bliznowatego zaniku skóry. Zmiany usuwa się chirurgicznie lub stosuje krioterapię.

Rogowacenie białe (leukoplakia). Zmiany powstają w błonie śluzowej jamy ustnej i na zewnętrznych narządów płciowych. Przyczyną zmian w jamie ustnej są zaniedbania higieniczne, próchnica zębów, źle dopasowana proteza, palenie tytoniu, a także spożywanie gorących napojów, pikantnych pokarmów i picie alkoholu. Przyczyną zmian na błonach śluzowych zewnętrznych narządów płciowych są zaburzenia hormonalne, marskość sromu lub żołędzi, zaniedbania higieniczne. Zmiany najczęściej umiejscawiają się na błonach śluzowych policzków, w pobliżu kącików ust i w linii zgryzu zębów, na dziąsłach, języku, wargach górnej i dolnej. Przy zajęciu zewnętrznych narządów płciowych na wargach sromowych większych i mniejszych u kobiet, a na wewnętrznej powierzchni napletka i żołędzi prącia u mężczyzn. Schorzenie u mężczyzn częściej występuje w jamie ustnej, a u kobiet na błonach śluzowych sromu.

Zmiany przybierają postać zgrubiałych, białawych plam, smug o powierzchni gładkiej lub bruzdowatej o regularnej formie (wg reguł ABCD). U podstawy stwierdza się niewielkie stwardnienie. Choroba jest przewlekła. Dolegliwości mogą polegać na uczuciu su-