Elementarne pojęcia optyki i podstawowe optyczne instrumenty astronomiczne
reflektor
reflektor
Rys. 22. Rodzaje diafragmy.
pierwszej i trzeciej kwadry, Wenus oraz Jowisza. Diafragmę o największym otworze stosujemy do obserwacji pozostałych planet, a także gwiazd (przy trudnych warunkach atmosferycznych).
W astronomii filtry używane są do wizualnych obserwacji planet i Księżyca. Ale w astrofo-tografii mają zastosowanie głównie do fotografowania mgławic. Wspominaliśmy wcześniej, że z instrumentów dostępnych na polskim rynku tylko rosyjskie teleskopy Tał oraz Mizar wyposażone są w komplet sześciu filtrów nakładanych na okular. Fotografując gwiazdy gromady gwiazd czy mgławice, możemy uzyskać bardzo interesujące wyniki, gdyż zdjęcia tych samych obiektów' wykonane za pomocą różnych filtrów odsłaniają różne oblicza danego obszaru nieba. W astrofotografii stosujemy „jasne" filtry, gdyż musimy pamiętać. że założenie filtru na obiektyw powoduje ograniczenie ilości przechodzącego promieniowania.
O tym. w jakim stopniu filtr ściemnia obraz, informuje liczba umieszczona na obudowie filtru (np. 2x). jeśli mamy filtr o krotności 1.4x i bez niego naświetlaliśmy klatkę filmu na przykład przez 5 minut, to po założeniu filtru czas ten wyniesie 7 minut. Filtry są ogólnie dostępne w sklepach fotograficznych, komisach czy na bazarach. Na ogól nie stosuje się filtrów ciemniejszych niż 2x. Na pierścieniu obudowy filtru widnieje jeszcze inna liczba, określająca średnicę obiektywu (w mm), na jaki może być on nakładany. Najpopularniejsze są filtry o średnicy 52 mm i mogą być nakręcane na obiektywy o ogniskowych 50-135 mm (które mają mocowanie filtrów o średnicy 52 mm). Gdy dysponujemy filtrem (o średnicy D = 52 mm) o średnicy większej niż ta. jaką ma obiektyw (np. o średnicy D = 49 mm), powinniśmy zastosować pierścień redukcyjny. który umożliwi połączenie obiektywu z filtrem (oznaczenie na pierścieniu redukcyjnym: 49-52).