Atlas nieba 00 (51)

Skala długości ekliptycznej i długości galaktycznej zaznaczana jest w odstępach dziesięciostopniowych bespośrednio na ekliptyce i równiku galaktycznym.

Rys. 4

Mapy zawsze były pomocą dla obserwatora. Tak jest również w przypadku tego atlasu. Na icn podstawie można się nauczyć podstawowego rozmieszczenia gwiazdozbiorów na nieboskłonie. I to nie tylko ich wzajemnego położenia, lecz również ich pozycji w stosunku do horyzontu w różnych dniach roku. W tym celu niezbędne jest zorientowanie mapy. Zademonstrujemy jeden ze sposobów. Na ekliptyce w odstępach dziesięciostopniowych zaznaczone są długości ekliptyczne od 0° do 360°. W poniższej tabeli są podane długości ekliptyczne Słońca w ciągu roku w odstępach 10-dniowych. Przy pomocy tabeli i map odnajdziemy miejsce, w którym znajduje się Słońce w chwili obserwacji. O północy najwyższe położenie osiągną gwiazdy, których długość (rektascensja) różni się od długości (rektascensji) Słońca o 180° (12*). Jasne, że na przykład, dwie godziny przed północą (o godz. 22) najwyższe położenie osiągają gwiazdy o rektascensji mniejszej o dwie godziny.

Data		Data	«n	Data	«n	Data	«o
I. 1	280.0	IV. 1	10,7	vn.io	107,2	X. 8	194,1
1.11	290,2	IV. 11	20,5	vn.20	116,7	X. 18	204,0
I. 21	300,4	IV. 21	30,3	VII. 30	1263	X.28	214,0
1.31	310,5	V. 1	40,1	VIII. 9	135,8	XI. 7	224,0
II. 10	320,7	V.U	49,7	VIII. 19	145,4	XI. 17	234,0
n.20	330,8	V. 21	59,4	VIII. 29	155,1	XI. 27	244,1
III. 2	340,8	V. 31	69,0	IX. 8	164,8	XII. 7	254,3
III. 12	350,8	VI. 10	78,6	IX. 18	174,5	XII. 17	264,4
III. 22	0,8	VI. 20	88,1	IX. 28	184,3	XII. 27	274,6
		VI. 30	97,7

Przykład: W dniu 21 maja Słońce ma długość ekliptyczną 59°. Znajduje się pod Plejadami w Byku. Jego rektasccnsję zaokrąglimy do 3 godzin 50 minui. O północy najwyższe położenie osiągają gwiazdy o długości 239° i rektascensji 15 godzin 50 minut, a więc gwiazdy z gwiazdozbioru Skorpiona. Wcześniej, o godzinie 22 najwyższe położenie osiągnęły gwiazdy o rektascensji 13 godzin 50 minut, a więc np. gwiazdozbiór Panny.

Długość ekliptyczną Słońca możemy wyliczyć według wzoru A - 280° + n . d, gdzie n - 0,98563° jest dziennym ruchem Ziemi, a d ilością dni, które upłynęły od 1 stycznia. Dla 21 maja: A - 280° + n . 141 =• 418,97383° -59° + 360° (oczywiście zaniedbujemy 360° jako pełny obrót).

6