a7

mówi, że «koło nad krzyżem* i «krzyż nad kołem* to różne rzeczy. O. P. cały czas objaśnia mi, że słowo «nad» oznacza «wyżej», a słowo «pod» — oznacza «ni-żej*. Jednakże w zwrocie «koło nad krzyżem* w żaden sposób nie mogę zrozumieć, do czego odnosi się słowo «nad» — do koła czy do krzyża. O. P. mówi więc do miiie: «Co znaczy koło nad krzyżem?* I nad tym pojęciem muszę się zastanawiać, rozmyślam, ale do niczego nie dochodzę. Jakoś nie mogę zrozumieć tych rzeczy, tylko mogę poplątać je, a to dlatego, że sens ich do mnie w ogóle nie dociera...

Zacząłem już zapamiętywać i rozumieć znaczenie słów «niżej» i «wyżej». «Lampka jest wyżej niż łóżko* albo «Łóżko jest niżej niż lampka*. Ale tak czy inaczej w głowie mojej panuje taki zamęt, że nawet z tym mam kłopoty — raz odpowiem dobrze, to znów źle. A już zupełnie nie mogłem, a i do dziś nie potrafię zapamiętać i zrozumieć znaczenia słów «nad» i «pod», zwłaszcza w połączeniu z rzeczami, np. «koło» i «krzyż». Wielu takich połączeń nie jestem w stanie od razu zrozumieć i zapamiętać, pamięć i mowa nie mogą ich uchwycić...

Początkowo w żaden sposób nie mogłem zrozumieć sensu słowa «pożyczyć», do kogo je odnieść — do Soni czy do Warii, kto komu winien. Łatwiej jest mi zrozumieć takie słowa: «Sonia dała 100 rubli Warii*, albo «Waria dała Soni 100 rubli*. Co to znaczy: «Iwan pożyczył od Siergieja 30 rubli*. Kto otrzymał pieniądze?

... Oto profesor otwierając album z różnorodnymi obrazkami zwraca się do mnie z pytaniem: «Czy będzie dobrze, czy źle, jeżeli powiem: Czarny kotek jest mniejszy od białego, ale większy od kolorowego?*. Trudno mi się w tym zorientować, słów tak wiele (kotek czarny, kotek biały, kotek kolorowy, a wszystkie te kotki to większe, to mniejsze albo całkiem małe), a ja teraz, po zranieniu, mogę porównać i zrozumieć tylko jedno słowo, jedno pojęcie. A tu tyle pojęć i tak różnych — w głowie się od tego kręci! Widzę na rysunku dużego czarnego kota, następnie widzę kota białego nieco mniejszego, wreszcie kota kolorowego całkiem małego. Patrząc na nie rozumiem ich wielkość. Ale w żaden sposób nie mogę ich porównać z sobą za pomocą pojęć «mniejszy» i «większy», nie mogę zrozumieć, do którego z nich odnosi się słowo «mniej-szy», a do którego «większy» — czy do tego z prawej czy też z lewej strony?

Ciągłe kłopoty sprawia mi trudność w przypominaniu sobie słów, obrazów, pojęć, niemożność zrozumienia związków między pojęciami. A tu jeszcze nie mogę zrozumieć różnych rzeczy w ludzkiej mowie, np. «Mucha jest mniejsza od słonia czy większa?® albo «Słoń jest mniejszy od muchy czy większy?®. Jak bym się nie starał, do tej pory brak mi sił, aby zrozumieć i uświadomić sobie od razu związek między tymi słowami, nie mogę przypomnieć sobie i uświadomić, do którego z nich odnoszą się określenia — do pierwszego czy do drugiego. Po zranieniu, chociaż z olbrzymimi trudnościami, jednakże udało mi się zapamiętać wszystkie litery alfabetu rosyjskiego. Ale zapamiętać słów wiążących («większy'— mniejszy®) jakoś nie potrafię i długo rozmyślam, jak należałoby prawidłowo odpowiedzieć na pytanie, które choćby sam sobie zadaję.

W wyniku przestawienia słów sens łącznika ostro się zmienia. Dlaczego ciągle jestem bezsilny, kiedy .stoję przed tak prostym zadaniem, jak to: «Mucha jest mniejsza od słonia czy większa?®, chociaż wiem przecież, co to słoń a co mucha?

157