a 4

i

i

Rodzaje:

POTOCZNA wiedza zdrowo rozsądkowa. wyrasta z potrzeb życia codziennego każdy człowiek ją pos aca gromadzcno w sposób spontaniczny, przypadkowy, okazjonalny. n.e wymaga uzasadnienia np. rie soli się wątróbki podczas smażenia

MĄOROŚĆ IOWA całość. doglębncść. zaangażowanie wiedza teoretyczna kieruje człowiekiem (przyrodnicza sentencja maksymy)

NAUKOWA wynika z potrzeb żyda. cechuje się systematycznością, r.elodyczność ( naukowość), sprawdzainość. komun i ka t ywr. ość.

2. Poznan:e i jego rodzajo

POZNANIE ;e$t akty wnością psychiczna, polegająca na wyprowadzeniu w pola świadomości określonej informacji, fest uchwyceniem istnienia i właściwości czegoś, (że coś jest i jest jakieś)- co? Jak? I dlaczego jest?- odp Na te trzy pytania podejmujemy z dwóch motywów- teoretycznego praktycznego-proces poznawczy. Raqe praktyczno¹ -świadomościowy

-    inlenc/jny

-    aspektywny

-    asy miłujący

3. Teoria jako narzędzie poznania rzocr.ywistości społecznej Teoria ;es? narzędziem poznania Rzeczywistością nazywamy to wszystko, cc posiada właściwości przestrzenne trwa w czasie i czemu się przypisuje byt niezależny od nas wreszcie wszystko lo, co rrtoże być przedmiotem sądu, czyli to. co jest uchwytne cia rozumu, umysłu ludzkiego

^ i.Rodzaje teorii

I    TEORIE OGÓLNE nazywane teoriami orientacji (ma.ą najszerszy zasięg) w jej skład wchodzą; ONTOLOGŁA .nauka o bycie

EP;STE?.*OLOGiA (aksjologia) nauka o poznaniu, wyznaczanie granic i możliwości poznawczych METODOLOGIA nauka o metodach badań naukowych

II    TEORIE ŚREDNIEGO ZASIĘGU

charakteryzuje się aspektami metodologicznymi i wyjaśniają jakiś określony fragment rzeczywistości, nie muszą, mieć granic

III    TEORIE SZCZEGÓŁOWE o najwęższym zasięgu, nazywany tecriami empirycznymi; nazywamy je również teoriami prakseologcżnymi (najczęściej dotyczy badań praktycznego i celowego działania człowieka)

1-Wio dra t jej rodzaje

WIEDZA - jest rezultatem pcznar.ia

5,    Funkcje teorii

EKSPLANACYJNA coteoa na opisie i wyjaśnieniu rzeczywistości HEURYSTYCZNA polega na tym. że w obszarze każdej teorii zachodzą warunki, do formułowania nowych hipotez i ‘problemów

6, Teorie zaksjomatyzowane i ich typy

TEORIE ZAKSJOMATYZOWANE (ma empiryczne)cechują się wysoką spójnością logiczną twierdzeń, w których występują termin/ pierwotne (aksjomaty), naczelne służące do zdefiniowania wszystkich pozostałych pojęć danej teorii

Typy teorii:

METAT50RIE - odpowiednik nauk podstawowych - teoria wyższego stopnia, jest to teoria posługujące się mata językiem materie mogą być w znaczeniu szerokim (interdyscyplinarne badania teorii w cgóie) i wąskim (badania jednej określonej teorii) NORMATYWNE nie pojawiają się w wyniku badań empirycznych stanowią zespół reguł, formułował, prawo, których podstawą są pewne za-ozer.ia czerpane z filozofii tub nauk społecznych, przyjmują postać powinności np powinieneś mówić prawdę, ktoś wymyśla jakieś zasady

7. Teorie rodukcyj.no i ich typy TEORIE REDUKCYJNE (empiryczna indukcyjna), charakterystyczne cia nauk pogranicza, obejmujące p-zet-notem refleksji naukowej dwie lub więcej dziedzin, w wyniku, czego twierdzenia jednaj nauki są redukowane dc twierdzeń drugiej nauk Tym samym zdanie wyjaśniające należą do dwóch różnych dyscyplin, zaś naukowy opis rzeczywistości zawiera elementy uwiarygodnione do stopka fcw. praktycznej (nie absurdalnej) pewności np. w socjologu.

Typy teorii:

EKSPLANACYJNE- odpowiednik nauk podstawowych- ce am łeon jest wyjaśnianie zjawisk, sadów o n*cn. załezresa dotyczących przeiteców. realizacji określonych celów. OPTYMALIZACYJNE (prakseclogśczne)- odpowrecn* nauk stcsowanychi- analizują efekty. warunki jak wykonać daną czynność efektywn e

8.Istota i przedmiot badan teorii wychowania

ISTOTA odnajdywanie cech. ze dana rzecz jest dana rzeczą np. sio-a człowieka jest człowieczeństwo, istotą krzesła jest krzeslowaicść. istota ogranicza do minimum szukamy istoty istnienia

PRZEDMIOT BADAŃ TEOR1 WYCHOWANIA wg Bogdę na Śniderskiego przerimrclem tacań teoii wychowania jest usystematyzowana, spójna I uporządkowana wiedza o wychowaniu, jako cechach, treścach, metodach, formach, środkach i uwarunkowaniach

3 9.Miojsco teorii wychowania wśród innych subdyscyplin pedagogicznych

-    Określenie przedmiotu poznana poprzez ukazanie jego

aspeklywnego cńaraten,

-    Ustalenie podstawowych założeń ontc-łooicznycb. episteffiołogkznych metodologicznych, raetedotogicżflych oparciu, o które dokonuje s ę na jej gruncie opisów i wyjaśnień przedmiotu

poznania

-    Definiowanie, klasyfikowana lypo!ogizaqa oraz ustalenie poprzez eksplikację wzajemnych wązań pomiędzy podstawowym, pojęciami, tak by tworzyły one określoną strjkturę charakteryz-jjącą się koherencyjnością i logiczną całością

-    Formułowanie problemów badawczych wyznaczonym polu epistemćoęścznym

-    Ustalanie i przyjęcie okresfcnej strateg- instrumentarium badawczego w celu gromadzenia i

op'aecwsn^;a danych empirycznych, kcr.slruowan.e sądów i twierdzeń wchodzących w siei ad budowanej teorii lO.Zadania i funkcja ogólnej teorii wychowania

ZADANIA TEOR1 WYCHOWANIA

-    Określenie przedmiotu pcznatea poprzez ukazywanie jego asęsktywnego charakteru

-    Ustalanie podstawowych zadań ontolotfcznych. ep-stemologcznych i met odo logicznych w oparciu.

o klóre dokonuje się na jej gruncie opisu i wyjaśnień przedmiotu poznania

-    Definiowanie, klasyfikowanie, typologizacja oraz ustalanie poprzez eksplikację, wzajemnych

powiązań pomiędzy, podstawowymi pojęciami, tak, by tworzyły one określoną charakteryzująca sę koherencyjnośdą i log czną calośdą * Formułowanie problemów badawczych w wyznaczonym polu epislemotogicznym

-    Ustalenie i przyjętie określonej strategii instrumentariom badawczego w celu gromadzenie i

opracowania dBnych emp-r/cznych. konstruowanie sądów i twierdzeń wchodzących w skład budowanej teorii

FUNKCJE TEORII WYCHOWANIA •FUNKCJA POZNAWCZA

poszukiwanie prawdy o świeds i człowieku, który w nim ży_;e przekształca 90

•FUNKCJA GENERALIZUJĄCA polega na porządkowaniu, systematyzowaniu, łączeń,u wchodzących w jej skład twierdzeń i sądów w pewną logiczna całość

•FUNKCJA DESKRYPTYWNA wyraża się rzetelnym opisem badanej rzeczywistości społecznej.

którą obejmujemy połciem wychowania jego pochodnymi i jej wyjaśnieniem

•FUNKCJA KOMUNIKATYWNA

teoria wychowania istotnie ważnych informacji o badanym fragmence rzeczywistości wychowawczej za pomocą języka aparatury pojęciowej, która jest zrozumiana przynajmniej tym. którzy uprawiają teorie wychowania ub inne nauk: ₀ wychowaniu

•    FUNKCJA PRAKTYCZNA głoszone twierdzenia charakteryzują się społeczną użytecznością •FUNKCJA HEURYSTYCZNA

obszarze każdej teorii zachodzą warunki, do formułowania nowych hipotez«problemów

•    FUNKCJA PROGNOSTYCZNA pozwala w obrębie tecrii v/ychowania na rożnego rodzaju

przewidywania dotyczące fakłiw i zjawisk, którymi ona się zajmuje

•    FUNKCJA EWALUATYWNA na grunda teorii wychcwan.a dokonuje-' pcdcajc się ocenie zjawiska i

fakty badane przez mą z punktu widzema określonego systemu wartości

11. Naukowa teoria wychowania i jej cechy

Wiedza naukowa ceduje się, systematycznością metoćyc2nosaą(naukcv/ością) sprawdza'nośdą. obiektywnością komunikatywnością

Cztery typy wiedzy naukowej CZYNNOŚCIOWA (tjn^cjcna.na) sposób zdobywania wiedzy o określonej rzeczywistościfsens twórczy lub kształtujący)

PRZEDMIOTOWA nauka utożsamiana jest z wiedzą, uporządkowany metodycznie; nauka jako dombek, nauka jest ż3wsze interesująca, poćzefcy pcznawcż9 kontrolowane. Uporządkowane metodologicznie PODMIOTOWA stan umysłu niepokój poznawczy umiejętność pracy naukowej SOCJOLOGłCZNA(zwana społeczną) nauka, jako wytwór kultury (kultu a-system instytucji naukowo badawczych; taza materialna- laboratoryjna)

12. Potoczn3 teoria wychowania i jej charakterystyka

POTOCZNA TEORIA WYCHOWANIA jest to rodzaj osobistej, zdroworozsądkowej wiedzy c wychowaniu, będącej rbiorem wewnętrznie ze sobą powiązanych przekonań czy idei na temat istotny, genezy, celów. uzes3dneń i sposobów wycnowania inryer., Wśród cech charakterystycznych dla potocznych teorii wychowania się m m. to. że

•    Stanowi przeciwieństwo wiedzy naukowej

•    Jest bardzo s^;r.ie związana z praktyką wychowania

•    Powstała na drodze przednaukowego poznania, w sposób naturalny, biograficzny

•    Jest traktowana w kategoriach prawd, samych przez się oczywistych, a zdobywanych dzięki

normalnym funkqą rozumu t Zawiera elementy wiedzy proceduralnej i deklaratywnej

•    Dominują w niej informacje epizodyczne

•    Jest artykułowana za pomocą języka codziennego, potocznego

c Nie jest w pełni uświadomiona przez autora

13.    Historyczno granice rozwoju toorii wychowania

Wychowanie w świetle materializmu historycznego należy rozumieć, jako przejaw potrzeb społecznych służących rozwojowi społecznemu, poiega na jednoczesnym przekształceniu człowieka i rzeczywistości Zmiany w człowieku dokonują się ped wpływem jego aktywne,śo. czyli czynnego usiosunkowania się do rzeczywistości-Główr.y tY/órca to Karpi Marks, który sformułował zaszdmezą tezę ,. rie świadomość określa byt społeczny ludzi, lecz ich byt społeczny określa ich świadomość". Przedstawiciel: Majhs-,, działalność gospodarcza jest źródłem, walki klasowej, a ta sta_;e się motorem rozwoju społeczne go" 14. Teoria wychowania - jako przedmiot kształcenia akadomickiogo.

Na potrzeby kształcenia pedagog eznego na poziomic magisterskim i zawodowym zostały opracowane pod koniec łat SO-lych ł przyjęte MENiS wiatach 2002-2003 standardy kształcenia Określają one rrięczy innymi liczbę godzin 23;ęć na realizację obu przedmiotów kerunkowych (w tym wymiarze, co najmniej 60 godzin) oraz zakres treści programowych, wskazując na różnica między obu subdyscypfnam. wiedzy. Pedagogika ogólna- studenci powinni poznać

.- Historyczny proces kształcenia s ę różnych lypćw wiedzy c edu<acji oraz ich współczesny status i przyda tneść.

-    Stereotypy w myśleniu o edukacji i pedagogice

-    Powstanie pedagogik., ewolucja tożsamość pedagogiki w szeroidm kontekście cywilizacyjnym, w

tym także w kontekście humanistycznego myślenia o człowieku i święcie oraz meandrów rozwoju nauk humanistycznych.

-    Pedagogika- pedagogia

-    Różnorodne Lendy w badaniach naukowych.

-    Metodologiczno problemy w pedagogice humanistycznie zorientowanej (naturalizm-antynaturaiizm.

badania ilościowe- badania jakościowe)

-    Kategorialny system pojęciowy polskiej pedagogiki humanetycznie zorientowanej {eduk3cja-

wychowane- kształcenie- nauczania-uczenie Się) oraz jego filozoficzne i teoretyczne zapiecze"

Toori3 wychowania- opracowanie przaz studentów następujących zagadnień:

kontrowersja wokół,stoły i właściwość wychowana.

-    Antropologiczne podstawy wychowania.

-    Teolog,a wychowana- spory wokół celów wycłicwania oraz źródeł :ch stanowienia

-    Podmiotowość w wychowaniu.

-    Wychowanie na j!e rózj\yO\ kcncepąi rzeczywistości spciecz-nej.

-    Wychowanie jako byt społeczny. -Ontdogiczne, epislemologiczne i metodologiczne aspekty konstruowania szczegółowych teorii

wychowania

-    Proces wychw/sr.ia moralnego i jego struktura

-Teoretyczne podsiawy metod oraz technik wychowania.

-    Samowychowanie czy s3mcksztaltowan.e człowieka.

-    Wychowanie a przemiany współczesnego świata

-    2yoe bez wychowana- podstawowe tezy antypedagogikT 15.0r>ontscja socjołogiczn3 w tooriach wychowania, jej chara który styk a i główni przedstawiciela.

Przodstawiciele : F. Znaniecki Z. Myslakowski, R. P/iller Znonieckb teoria wychowania to część soqologD v//chowa ni a zawsze przebiega w jakiejś społeczności Przedmiotem orientacji socjologicznej jest gromadzenie przedmiołów i warunków zagadnień. Wychowanie dokonuje się w czynach społecznych. wychov/ar,ie osobnika, który będzie spełniał pewne role społeczne Kategorie pojęciowe. Środowisko wychowawcze zaiicza wszystkie te osoby i grupy społeczne, klóre wywołują i regulują działalność wychowewczą. Wychowanie jest zjawiskiem społecznym przenikającym prżaz wszystkie struktury i procesy społeczne. Stosunek wychowawczy jest to stosunek Społeczny, zachodzący między indywidualnym wychowaniem a którąkolwiek z osób lub crup, świadc-mie da.żących do ursbicnia go według pewnego wżeru