Bagrowicz01

Rozdział IV

AUTORYTET W WYCHOWANIU*

Wprowadzenie

Tomasz Mann w powieści Buddenbrokowie kreśli sylwetkę organisty Edmunda Pfiihla, który uczył muzyki małego Hannesa. Nie wszyscy wykazywali dostateczne zrozumienie dla jego profesji. Gra na organach nie była dla Pfiihla mało istotnym dodatkiem do liturgii, była dla niego jej sercem. Zdawał sobie sprawę z tej ignorancji ogółu, obejmującej także pastora. „Nikt tego nie zauważył” mówił do siebie, gdy w czasie nabożeństwa udało mu się zagrać „imitację odwróconą”. Jednak tuż przy Pfuhlu siedział zawsze mały Hanno.

Janie, Ty jeszcze nie rozumiesz, co to jest... jest to naśladowanie jednego tematu od końca do początku, od ostatniej nuty do pierwszej ... dosyć trudna rzecz. Później dowiesz się, co to jest naśladowanie w ścisłym kontrapunkcie... Fugami «na wspak» nie będę cię nigdy męczył, nigdy cię do tego nie zmuszę... Nie trzeba umieć. Ale nie wierz tym, którzy nazwą to sztuczkami bez wartości muzycznej. Znajdziesz kompozycję «na wspak» u wielkich kompozytorów wszystkich czasów. Tylko obojętni i przeciętni odrzucają takie ćwiczenia z wrodzonej pychy. Godzi się być pokornym; zapamiętaj to sobie, Janie^{1 2}.

1

* Tekst niniejszy jest zmienioną i rozszerzoną wersją mojego tekstu Czy są nam potrzebne autorytety w nauce i wychowaniu? Relacja: mistrz-uczeń, w: Scio cui credidi, red. I. S. Ledwoń i in., Lublin 2007, s. 1091-1100.

2

T. Mann, Buddenbrokowie, t. 2, dum. E. Librowiczowa, Warszawa 1988, s. 84-85; cyt. za: C. R., „Nie lękajcie się władzy Chrystusa’^,, Ethos 10 (1997), nr 1, s. 5.