Bilinkiewicz4

44 Psychiatria

osób. choć niektóre r nich (np. śmierć osoby bliskiej) mogą być jednoznacznie ocenione jako krytyczne. Istotną rolę w wystąpieniu stresu psychologicznego odgrywa ocena znaczenia wydarzenia lub sytuacji dla danej osoby oraz ocena możliwości poradzenia sobie z. ich konsekwencjami. Stres psychiczny można więc określić jako zespól zmian psychicznych i somatycznych, które są następstwem sytuacji ocenianej jako przekraczającą możliwości poradzenia sobie / nią przez dana osobę

W ocenie sytuacji stresowej i reakcji na nią istotną rolę odgrywa wiele psychologicznych procesów pośredniczących. Są nimi mechanizmy obronne i mechanizmy radzenia sobie (coping). za pomocą których następuje modyfikacja treści i znaczenia sytuacji oraz jej konsekwencji. Reakcja stresowa zależy również od kontekstu społecznego, w jakim znajduje się osoba poddana działaniu czynników stresowych Reakcja taka jest istotnie słabsza, jeżeli osoba ta odczuwa społeczne wsparcie. Rolę tę może pełnić osoba bliska, rodzina lub grupa samopomocy (system społecznego wsparcia).

Stresorcm psychicznym może być choroba zarówno somatyczna, jak i psychiczna. Psychologiczna reakcja na chorobę może wywierać istotny wpływ na jej dalszy przebieg i leczenie.

Psychologiczne i biologiczne zmiany związane z reakcją stresową, jak również następstwa suesu mogą być istotnym czynnikiem paiogcnetycznym tzw. zaburzeń psychosomatycznych W odniesieniu do zaburzeń psychicznych stres bywa czynnikiem powodującym pierwsze zachorowanie oraz kolejne nawroty m.in. zaburzeń lękowych, chorób efektywnych, jak również schizofrenii.

5* Psychopatologia i syndromologia ogólna

W prowadzenie

Marek Jarasz

Psychopatologia ogólna zajmuje się opisem objawów zaburzeń psychicznych i wyjaśnia znaczenie używanych nazw. Ziuyomo.ść nazw objawów psychu-patologicznych i posługiwanie się nimi w sposób poprawny, tj. zgodny r ich znaczeniem, jest warunkiem dokonania prawidłowego opisu zaburzeń psychicznych. a zarazem wzajemnego porozumienia między osobami, które z racji wykonywanego zawodu, wykształcenia i zainteresowań stykają się z zagadnieniami patologii życia psychicznego.

Przeprowadzenie trafnej i wnikliwej obserwacji chorego, który zdradza zaburzenia psychiczne, może być zadaniem dość trudnym /. uwagi na złożoną strukturę zaburzeń psychicznych, występowanie wielu różnych objawów oraz ze względu na zmiany, jakie zachodzą w obrazie chorobowym- Zadanie to jednak staje się znacznie łatwiejsze, nawet dla osoby, która dopiero nabiera doświadczenia w obserwowaniu chorych i opisywaniu dostrzeganych nieprawidłowości, jeżeli jasno rozumie znaczenie poszczególnych objawów i konsekwentnie posługuje się mianownictwcm psychopatologieznym.

Zapoznanie się z psychopatologią ogólną stanowi nieodzowne wprowadzenie do psychopatologii szczegółowej, która zajmuje się opisem chorób psychicznych i innych zaburzeń życia psychicznego.

Lekarz, niezależnie od specjalności, dąży do tego. aby trafnie dostrzegać i cpnywas przejawy zaburzeń psychicznych. Podstawowa wiedza z zakresu psychiatrii (m.in. znajomość obrazu klinicznego typowych chorób psychicznych) okazuje się nieodzowna w praktycznej działalności internisty, pediatry, chirurga. neurologa i innych lekarzy . Trzeba zarazem pamiętać, że mc każda ..nieprawidłowość psychiczna" świadczy o chorobie psychicznej lub o innym zaburzeniu czynności psychicznych, którym zajmuje się psychiatra. I z lego właśnie u/gjędu «ęn najczęstszych objawów psyc)M>patologic/nych poprzedzono krotką charakterystyką drobnych nieprawidłowo-ści psychicznych występujących u ludzi zdrowych Należy pamiętać także o zaburzę niach stanu psychicznego, które pojawiają się w przebiegu różnych chorób Miulya nych. Temu ważnemu zagadnieniu poświęcono podrozdział na « 5?