Bilinkiewicz7

24 Psychiatria

..ronić Zbyszku" lub ..pani Igo". Niektórzy pacjenci także uważaj* ten *po*b /wracania się do nich m zbyt poufały.    . _rhim#0 ...

przynajmniej zachowujmy się kulturalnie, taktownie, tolerancyjnie. CW ważnie wyczuwaj* rzeczywiste uczuciowe wspólprzeżywanle. czyi® empatii u lekarza. St*d często spotykane zachowania pacjentów, którzy z trudnymi sprawami zwracaj* się Chętnie do innych osób. wzbudzających u nich zaufanie.

Jeżeli nas nic Mac na autentycznie ciepły i serdeczny stosunek do chorega to

Mbb'    Chorzy prac*

■ zdolitofc

me do własnego lekarza.

Znaczenie wywiadów w fr udaniu psychiatrycznym

Wywiad przedmiotowy. zwany nieraz wywiadem obiektywnym, chociaż jego obiektywizm może być wątpliwy, gdy pochodzi od rodziny, ma w psychiatra \dctcgulnie ważne znaczenie. Zestawienie danych wywiadu, uzyskanego oś otoczenia, z wypowiedziami pacjenta i własnymi spostrzeżeniami poczynionymi w czasie badania, składa się na pewien spójny zarys obrazu klinicznego.

Identyfikacja niektórych objawów psychopato!ogicznych. np. urojeń, me jeu w wielu przypadkach możliwa bez weryfikacji sądów i wypowiedzi chorego aa podstawie wywiadu przedmiotowego. Ma to szczególne znaczenie w przypadkach zespołów psychotycznych z logicznie usystematyzowanymi urojeniami (paranoja, parafrenia).

Zbieranie danych wywiadu nie jest zadaniem łatwym. Zarówno sam chory, jat i jego rodzina, próbuj* pewne informacje zataić, w imię nic zawsze sluunir pojętego wstydu, dotyczy to np. przypadków chorób psychicznych, nułogów i samobójstw w rodzinie. Odnosi się to też do pewnych z ucho w ań pac jen u.

0    których krewni nie chcieliby wspominać. Mamy na myśli ekscesy seksualne.

1    pod wpływem alkoholu, ale też zachowaniu kryminalne. Spotykałem rodziców chorych, którzy dla zwiększenia obiektywizmu i bezstronności mojej konsultacji zatajali przede mną zarówno poprzednie pobyty pacjenta w szpitalach psychiatrycznych. jak i sugerowane przez innych psychiatrów w przeszłości ruzpoaunh psychiatryczne.

Istotne znaczenie ma chronologia faktów. Uporządkowanie czasowe pewnych wydarzeń pozwala na śledzenie dynamiki rozwoju zaburzeń. Udzielając odpowiedzi na pytania dotyczące początków zaburzeń psychicznych, rodzina chorego relacjonuje jego zachowanie w ostatnim okresie, gdy objawy były rzcczywtfcie bardzo nasilone. W trakcie zbierania danych wywiadu okazuje się jednak, f* choroba zaczęła się znacznie wcześniej, niż sądzi otoczenie lub. co ważniegoe. podobne lub identyczne objawy zdarzały się incydentalnie w minionych laiack Zestawienie tych objawów z ważnymi lub znaczącymi wydarzeniami w zyo* chorego ujawnia pewną ich zależność od wpływów psychosocjalnych. Związek tt* nic musi mieć oczywiście charakteru przyczynowo-skutkowego. Przeciwnie, trata być ostrożnym w łączeniu zaburzeń z nagłymi zdarzeniami życiowymi, gdyż maić chodzić o przypadkową zbieżność w czasie. Wiele rodzin, przyprowadzaj*' chorego psychicznie do lekarza, ma z góry ustaloną koncepcję etiologiczną U*

Znaczenie wywiadów 125

przed rozpoznaniem choroby psychicznej, dość powszechny w naszym społeczeństwie. sprawia, żc dowiadujemy się niekiedy o ..szoku” pacjenta w reakcji na jakieś błahe wydarzenie zewnętrzne. Objawy psychotyczne, nic budzące wśród osób postronnych żadnych wątpliwości, określane bywają przez rodzinę jako ..silna nerwica" itp.

Nic muszę dodawać, że w wywiadzie psychiatrycznym uwzględniamy mc tylko zmiany w sianie psychicznym pacjenta i przebyte przez niego choroby psychiczne oraz neurologiczne, ale również wszystkie informacje dotyczące ogólnego stanu zdrowia. Doniosłe znaczenie mają dane odnoszące się do rozwoju w dzieciństwie, kształtowania się osobowości chorego, szczególnie jego cech temperamentu i zainteresowań intelektualnych. Osobowość pr/cdchorobowa rzutuje w każdym przypadku na aktualny stan psychiczny chorego, bez względu na rodzaj występujących zaburzeń psychicznych.

Zbierając dane wywiadu przedmiotowego, można się posłużyć następującym I kwestionariuszem:

1.    Dane osobiste chorego: imię i nazwisko.imiona rodziców.nazwisko panieńskie, data i miejsce urodzenia, stan cywilny, adres, zawód, miejsce pracy łub nuuki (w przypadku ucznia, studenta).

2.    Dane rod /inne (bez sugestii co do obciążenia dziedzicznego): poważne choroby w rodzinie bliższej i dalszej, szczególnie choroby neurologiczne i umysłowe (należy uwzględnić rodzaj choroby, uzależnienie od alkoholu i innych środków psychoaktywnych, samobójstwa lub próby samobójcze), niezwykłe cechy choruklcru i uzdolnienia, pokrewieństwo między rodzicami. ich wiek przy urodzeniu chorego, informacje na temat rodzeństwa i ewentualnie ich potomstwa.

5.    środowisko, z którego pochodzi chory: środowisko społeczne, zawód rodziców, czy chory pochodzi z legalnego związku, wykształcenie rodziców, ich pożycie małżeńskie, stosunek środowiska do chorego w dzieciństwie. przestępczość w rodzinie i najbliższym otoczeniu, stres psychospołeczny.

4. Urodzenie i lata dziecięce: dane o chorobach matki w czasie ciąży, ewentualne zażywanie przez nią leków, przebieg porodu, urazy porodowe, zamartwić j. wrodzone wady rozwojowe, przebyte choroby i rozwój we wczesnych latach dziecięcych — szczególnie drgawki, moczenie nocne, somnambulizm. lęki nocne, choroby zakaźne, ewentualne przyzakaźne powikłania mózgowe, urazy czaszkowo-mózgowe. zaburzenia chodu, nieprawidłowości mowy. rozwój umysłowy, ruchliwość, ząbkowanie.

5- Wiek szkolny: cechy charakteru, trudności wychowawcze, cechy usposobienia — kapryśność. gniewliwość. drażliwość. wybuchów ośc. skłonność do okrucieństwa, przekora, lękliwość. zawnętc»c. lenistwu, złe skłonności, zachowanie w domu i szkołę, rozwój umysłowy i uczuciowy, towarzyskość. stosunek do rówieśników, uspołecznienie, nadwrażliwość, postępy w nauce, szczególne uzdolnienia, seksualizm dziecięcy, zmiana charakteru i /uchowania w okresie przedpokwitaniowym lub pokwuania.

6.    Okres młodzieńczy I pokwitanie: przebieg nauki (ewentualne nudności), ukończenie szkoły, wyuczony zawód, trudności wychowawcze w okresie poJcwitania (koniaki z ruchami kontestacyjnymi, używanie