Bilinkiewicz5

Psychoterapia grupowa 463

u-Wunu ro/niaiiych stanów .ja" i demonstrowania transakcji. typowych JJj dwrao p.icH’nr.1. Prr/cniacja wewnętrznych dialogów, marzeń sennych i wyobrażeń sprzyja anoli/ic ..skriptu" uczestnika grupy.

Terapeuci orientacji behawioralnej wykorzystują odgrywanie ról głównie dU treningu    i kompetencji sjiołcc/nych. Wykorzystują pochwały luh

wyra/amc dezaprobaty dla wzmocnienia pożądanych zachowań, ułatwiają ich ■■bywanie poprzez modelowanie.

PoJc/u- treningu ascrtywnośei uczestnicy ćwiczą reakcje i pożądane zachowania w trudnych dla nich sytuacjach, wymagających przeciwstawienia się i wypowiedzenia swoich żądań wobec innych (np. sąsiad zbytnio hałasuje, współpasażer żąda zamknięcia okna), nawiązania kontaktu lub przezwyciężenia obawy pi/e<l doznaniem niepowodzenia. Pacjenci, zależnie od potrzeb, ćwiczą nmnicż głośne wypowiadanie się. przyjmowanie określonej postawy ciała i wyrazu mimicznego, okazywanie serdeczności i czułości, pewności siebie itp.

Trening umiejętności społecznych wykorzystuje również demonstrowanie pacjentom filmów i nagrań audiowizualnych, prezentujących pożądane zachowania. stawianie ocen i dostarczanie innych informacji zwrotnych, odrabianie i .sprawdzanie zadań domowych, prowadzenie dzienników itp.

W grupach poznawczych uczestnicy otrzymują informacje dotyczące tego. jak inni postrzegają istotę ich problemów, zadanie samodzielnego określenia ich charakteru, np. przez samoobserwację, oraz następnie kreślenie celów terapii dla ka/dego pacjenta i osiąganie ich przez ćwiczenie określonych sekwencji zachowania się.

Techniki oddziałujące przede wszystkim na stan świadomości pacjenta i funkcje fizjologiczne poszczególnych układów i narządów mogą być stosowane w kontekście nipowym. Wśród nich techniki bioenergetyczne fl.owen) dążą do osiągnięcia rozluźnienia mięśni, ustalenia obszarów ..zablokowanych" przez istnienie l/.w. obręczy, do uzyskania prawidłowego sposobu i rytmu oddychania, ćwiczenie właściwej postawy ciała, umiejętności poruszania się.

Hardziej rozpowszechnioną i podbudowaną badaniami empirycznymi metodą |i.*si Irming aulugrnny (Schnltz). Metoda la łączy autosugestie w sianie zawężonej świadomości / ćwiczeniami regulacji funkcji cielesnych i wegetatywnych. Cykl ćwic/cń rozpoczyna się od skupienia uwagi nu wyobrażeniach stanu spokoju i odpręzenu. następnie powtarzania w myślach formuł słownych dotyczących odczuwania cię/am w knnc/ynach. następnie w innych częściach ciała fwynikiem lego ćwiczenia jot uzyskanie rozluźnienia mięśnij. następnie formuły dotyczą odczuwania ciepła w kolejnych obszarach ciała, zwolnienia czynności serca l oddychaniu oraz innych zmian w stanic organizmu.

ćwiczenia należy powtarzał 2 raz.) dziennie, początkowo trwają one kilka ■mmii. w miarę występowania poszczególnych zmian dodaje się stopniowo kolejne loimuly słowne, wtedy czas cwic/cniu przedłuża się do 20 -25 minut Opanowani. całego zestawu ćwiczeń trwa zwykle 3-4 miesiące. W następnym etapie ćwhzen iim/na do powtarzanych formuł słownych dodawać bardziej specyficzne, np „alkohol jest nu obojętny"

Inną odmianą odprężającej techniki je»i postępująca reluksucjn JaraiMOM Odrzuca twa lechmki hipnotyczna lub auiosugestywne I utrzymuje, ze zalecona prze# niego naranda oznacza uczenie się ruzluźnicmu dowolnych imv*m Ćwiczenia obejmuj* napinanie • ro/lu/niunlc mięśni dtoal. onslępmr ręki. mim, -.i.

i kończyn dolnych, żwac/y. gałek ocznych, powiek itp. Proce* nauczania i opanowywania umiejętności dowolnego rozluźnienia poszczególnych mięśni trwa kilka tygodni, wymaga jednak codziennych systematycznych ćwic/cń.

Zmieniony stan świadomość i. przy jednoczesnym pełnym rozluźnieniu mięśni i obniżonym poziomic funkcji wegetatywnych, został wykorzystany przez beha-wkwysiów do wygaszenia reakcji lękowych, w tym fobii (desensytyzacja). Po porządzeniu hierarchii bodźców lękotwórczych. pacjent ćwiczy w stanic relaksacji wyobrażanie sobie poszczególnych bodźców i sytuacji. Rozpoczyna od najmniej lękotwórczych. po wygaśnięciu lękowych reakcji z ich komponentami somatycz-no• wegetatywnymi przechodzi do wyobrażania sobie kolejnych w hierarchii bodźców' lękotwórczych. Taka konfrontacja pacjenta z trudnymi bodźcami i sytuacjami in \itro jest następnie kontynuowana m Wio, gdy zderza się on z mmi w działaniu, początkowo w towarzystwie osób udzielających pacjentow i wsparcia, później ćwiczy on zachowania w tych sytuacjach samodzielnie.

Również oddziały sranie za pomocą słownych sugestii w stanach hipnotjc/-nych może być stosowane w grupie. Jest to zwłaszcza celowe wówczas, gdy ccie formułowane przez terapeutów mają identyczny charakter dla wszystkich pacjentów uczestniczących w seansie (np. u pacjentów z uzależnieniem alkoholowym.

/ zaburzeniami snu itp.). Obecność innych osób i obserwowanie uczestników, u których występują sugerowane zmiany, sprzyja łatwiejszemu wchodzeniu w różnej głębokości stany hipnotyczne wszystkich uczestników grupy.

lane formy ćw iczeń zmiany stanu świadomości oraz stanu układu mięśniowo--mchowego i funkcji wegetatywnych są zawarte w metodach joga i medytacyjnych. Łączą one je na ogół z mistycznymi, transcendentalny nu przeżyciami i doznaniami.

W grupach ruchowych, tanecznych, rytmicznych, gimnastycznych itp. aktywność uczestników jest stmkturalizowuna i kicrosjiu pr/c/ terapeutów, ich ede są również formułowane rozmaicie — zarówno jako zwiększenie sprawności cielesnych, juk i osiągnięcie korzyści psychologicznych ora/ zwiększenie umicjęt-auści społecznych. Aktywność uczestników ma hardziej spontaniczny charakter * grupach, w których terapeuci umożliwiają pacjentom wypowiedzenie się prze/ twórczość artystyczną — rysowanie, malowanie. rzezNcnic. słuchanie i uprawia nie muzyki.

We wszystkich grupach tego typu realizowane czynności mogą byc wykorzystane jako materiał dla pracy psychoterapeutycznej, zwłaszcza ze zwiększają wrażliwość, poszerzają zakres przeżyć, umożliwiają odreagowanie uraz komunikowanie się itp.

(•rupy i zajęciu socjolerapeuly czne i wieczorki / gromi i lokami, wycieczki.

- -polne zwiedzanie muzeów, chodzenie do teatru luh kina. uglghae przezroczy, amau/aji za pomocą kukiełek, praca z książkami, redagowanie gazetek, kronik •>:» i uaikiwią niezbędne uzupełnienie pracy psychooarwpruiye/nej w wąskim /njc/eniu Optymalną formą pracy socjmetopemyczaej jesi ąndieiBołc lecznicza