Budzet UE (4)

4

Kamiński Maciej

brytyjskiego. Zamrożoną stawkę rabatu brytyjskiego wylicza Komisja Europejska przy uwzględnieniu, iż:

•    Wielka Brytania nie uczestniczy w finansowaniu swojego rabatu

e Udział Austrii, Niemiec i Szwecji w finansowaniu rabatu brytyjskiego jest zmniejszony do swojej normalnej w^rartości, gdyż te państwa są i tak największymi płatnikami netto do budżetu UE

•    Podstawa VAT konkretnego państwa członkowskiego jest ograniczona do 50% jego PNB

Obecny poziom udziału wpłat z tytułu podatku VAT w ogólnej kwocie środków własnych UE

wynosi ok. 35% i systematycznie spada, gdyż państwa członkowskie podjęły’ decyzję o obniżeniu udziału VAT w finansowaniu budżetu unijnego ze względu na jego negatywny wpływ' na konsumpcję⁸.

3.3.    Środki z tytułu Produktu Narodowego Brutto

Środki z tytułu PNB są ostatnim i najważniejszym źródłem finansowania budżetu UE wprowadzonym dopiero w 1988 roku. Środek ten jest bardzo prosty' i polega na pobraniu jednakowego procentu (stawka jednolita) od PNB poszczególnych państw członkowskich. Stawka jednolita to wyrażony w procentach stosunek niepokrytych potrzeb budżetowych UE do sumy PNB wszystkich państw’ członkowskich. Stawka ta jest ustalana co roku przez Komisję Europejską. Źródło to uzupełnia brakujące dochody budżetowe, spowodowane niewystarczającymi wpływami z tradycyjnych środków własnych i VAT, dlatego często określane jest źródłem dopełniającym (topping up).

Wprowadzenie tego źródła spowodowało przede wszystkim ustabilizowanie finansów UE oraz pozwoliło na stopniowy wzrost budżetu w średnim okresie, przy zachowaniu limitu wydatków na określonym poziomie. Składka od PNB pozwala również na bardziej sprawiedliwe obciążenie państw' członkowskich, proporcjonalnie do ich potencjału gospodarczego. Udział tego środka w^; finansowaniu budżetu UE wynosi obecnie ok. 50% i stale rośnie.

4.4.    Rabat Brytyjski

Elementem systemu środków' własnych, który' w' istotny sposób rzutuje na wielkość wpłat poszczególnych państw członkowskich oraz staje się coraz większym problemem w dalszej reformie tego systemu, jest mechanizm korekty składki Wielkiej Brytanii do budżetu Unii Europejskiej, powszechnie nazywanym ..rabatem brytyjskim”. Praktycznie od początku swojego członkostwa Wielka Brytania miała bardzo duże ujemne saldo w relacji wielkości wpłat do uzyskiwanych pieniędzy-’ z UE. Głównym powodem tej sytuacji był stosunkowo mały’ sektor rolny o bardzo nietypowej strukturze. W związku z tym Wielka Brytania w niewielkim stopniu korzystała ze wsparcia rolnictwa w ramach Wspólnej Polityki Rolnej, głównego źródła pomocy UE dla państw-’ członkowskich. Jednocześnie państwo to odprowadzało bardzo duże wpłaty do wspólnego budżetu od PNB i z tytułu podatku VAT. Z tego powodu w' 1975 roku doszło nawet do referendum w sprawie wystąpienia Wielkiej Brytanii z EWG.

Rabat brytyjski jest pokrywany przez pozostałe państwa członkowskie z tym, że Niemcy, Austria. Szwecja i Holandia wpłacają tylko 25% kwoty', która na nie przypada⁹. Te cztery kraje same są dużymi płatnikami netto do budżetu UE. W praktyce oznacza to. że główny ciężar rabatu brytyjskiego ponoszą najbiedniejsze kraje Unii. Od wielu lat większość państw członkowskich wskazuje, że Wielka Brytania ma coraz mniejsze podstawy ekonomiczne do korzystania z redukcji sw-’ojej wpłaty’ dlatego, że wiele innych państw jest w podobnej sytuacji a płaci pełne składki. Jednak Wielkiej Brytanii dotychczas udaje się skutecznie zablokować wszelkie próby ograniczenia jej rabatu.

4. Wydatki z budżetu UE

Bardzo często budżet UE określany mianem ,.budżetu wydatków'”, gdyż tylko poziom wydatków jest głównym elementem ustalanym przez państwa członkowskie. Budżet Unii musi być zbilansowany, więc wielkość wpłat z państw członkowskich zostaje dostosowana do aktualnych potrzeb, nie można jednak zaplanować większych wydatków’ niż przewidziane w Perspektywie Finansowej. W związku z

^s Rozporządzenie Rady 1553/89 ^J na mocy decyzji z Berlina z 1999 roku