6
Kamiński Maciej
Badania naukowe i rozwój technologiczny są dziedzinami szczególnie wspieranymi w Unii Europejskiej. W tym celu uruchomiono wiele programów nnansowranych z budżetu UE, a wielkość przekazywanych środków- dochodzi do 2/3 wszystkich alokacji przewidzianych w tym rozdziale.
Rozdział ten obejmuje wszystkie działania Unii Europejskiej na korzyść państw trzecich. Część z tych działań ukierunkowana jest geograficznie, a część ma charakter horyzontalny. W rozdziale tym alokowane jest około 5% środków' budżem UE. Przykładem działań horyzontalnych finansowanych przez UE są:
• Pomoc humanitarna
• Inicjatywy na rzecz demokracji i praw człowieka
• Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa
• Składki UE do organizacji międzynarodowych działających na rzecz krajów rozwijających się
• Opłaty za korzystanie z łowisk państw trzecich
Do programów o charakterze geograficznym można zaliczyć:
• Program TACIS dla krajów byłego ZSRR
• Współpracę z krajami rozwijającymi się Azji i Ameryki Łacińskiej
• Programy dla Afryki Południowej
Z tego rozdziału finansowane jest funkcjonowanie administracji Unii Europejskiej. W 2002 roku alokowano na ten cel ok. 4,7 mld euro. Wr rozdziale tym przewidziane są środki na pensje dla pracowników, emerytury, utrzymanie budynkowy publikacje dzienników-' urzędowych i innych dokumentów oraz finansowanie przedstawicielstw dyplomatycznych Unii Europejskiej w państwach trzecich.
Od 2002 roku w tym rozdziale są trzy rezerwy:
• Monetarna w wysokości 250 min euro na pokrycie wahnięć kursowych euro do dolara i w ramach Europejskiego Systemu Monetarnego
• Na pomoc w nagłych przypadkach w wysokości 200 min euro dla państw' z poza UE
• Na gwarancje pożyczek w wy sokiści 200 min euro dokonywanych przez wspólnoty dla państw' trzecich
Ze względu na wprowadzenie euro ryzyko kursowe w UE praktycznie przestało istnieć więc podjęto decyzję o zlikwidowaniu tej rezerwy od 2003 roku. Pieniądze z tego rozdziału mogą być wydatkowane tylko na celejktóre nie mogły' zostać przewidziane podczas projektowania budżetu.
Rozdział ten został utworzony w 2000 roku w celu finansowania rozbudowanej pomocy dla państw' negocjujących z UE. Z tych środków' finansowane są takie programy jak: Phare, Sapard i Ispa. Pieniądze niewykorzystane przez państwa kandydackie wracają do państw członkowskich. Wielkość alokacji w tym rozdziale to 3,12 mld euro rocznie.
Ten rozdział został wprowadzony 1 maja 2004 roku (po przystąpieniu 10 nowych państw' do UE). Wielkość alokacji w- tym rozdziale to kilkanaście procent całego budżetu UE. Z tego rozdziału finansowane jest członkostwu nowych państw, aż do końca obowiązywania starej Perspektywy' Finansowej. Obejmuje on wydatki na wszystkie polityki wspólnotowe reałizow-ane w ramach pierwszych trzech i piątego rozdziału budżetu dla starych członków- UE. Jednak nowe państwa w pierwszych latach swojego członkostwa nie będą mogły korzystać z pieniędzy-' innych niż zapewnionych w rozdziale 8.