BUW 1 (291) [1024x768]

314 Określenie „demon w irudku dniu', które ipotyka się w literaturze przedmiotu, pacho* dzi, jak się wydaje. * kilku biblijnych /i6dc l Iragimui, o którym wspominam w tekście, to Psalm 91,6 Tłumaczenie dość dobrać oddaje hebrajiki sens tych słów i brzmi ono tak: „zniszczenie, które pu.sióA/y w południc** (Biblia lyuądocia, wyilamc III). W Wulgocic ten fragment ma na-stępujące brzmienie? Jamorttu murtiltunu i mul oddany w ten -posób za Scpłuaginią, w której czytamy dmmontou nwsmhiiutu Możliwe. /•: Kosjon opierał się właśnie na tłumaczeniu greckim. kiedy pisał o „demonie w środku dnia" (jogo słowa zacytował Stanley Jackson w książce Melttm haha and Dffnr&utm, powołując się na Dc bistitutis cenoblorum Kosjana, tam Jackson u/vwa określenia „demon w środku dnia", kiedy pisze o Kasjanie). Za pomoc w zbadaniu tej kwestii dziękuję dr. Kevinowi Whitc’owi z Catholic Univcraity o f Amcnca.

314    O F.wagriuszu i użytym pracz niego zwrocie .demon w środku dnia" Richard Kuhn tak pisze w książce The Demon ofNoontlde: fL ośmiu występków, które Ewagriusz omawia w i*&-im Of Eight Capital Sins. najbardziej szczegółowo została opisana acedia... Ewagriusz, uk jak wielu jego naśladowców, pisał, że acedia to daemon qui eiiam meridianus vocatur. czyli mionem w środku dnia« z Psalmów../’. Stanley Jackson w swojej książce Melancholia and Depnasion stwierdził, że acedia, o której pisał Ewagriusz. „charakteryzowała się zmęczeniem, niepokojem, smutkiem lub ponurym nastrojem, niechęcią do cdi i ascetycznego żyda i tęsknotą za rodziną i dawnym życiem".

3150 „szaleństwie" i inkwizycji można przeczytać w książce lago Galdstona Historie Deri* vations of Modem Psychiatry, s. 19-22.

315    Więcej o świętym Tomaszu z Akwinu i jego poglądach na te sprawy można przeczytać jw„ s. 31-34. (O świętym Tomaszu z Akwinu i o dualizmie pisano bardzo dużo — chciałoby się powiedzieć, że więcej, niż trzeba).

315    Monolog prałata jest cytatem z Cantenbury Tales Complele Chaucera, s. 588-592.

316    O różnicach między acedia a tristia można przeczytać w książce Stanlcya Jacksona Melancholia and Depression, s. 65-77.

316    Słowa Hildegardy z Bingen cytuję j w., s. 326.

3160 artyście Hugonie van der Goes napisali Rudolph i Margot Wittkowcrowic w książce Boni Under Saturn, s. 108-113.

317    Poglądy Marsilia Ficina zostały obszernie omówione przez Paula Krisicllcra w książce The Philosophy of Marsilio Ficino. Wiele cytatów wybrałem z tej właśnie pozycji, s. 208-214. Pozostałe informacje i cytaty pochodzą z następujących książek: Winfncd Schlemcr Melancholy, Genius and Utopia in the Renaissance, s. 24-26, Klibansky i in. Saturn and Melancholy, s. 159, Lawrcncc Babb The Elizabethan Malady, s. 60-61. i z nicopublikowancj rozprawy Barbary Tal-lcy The Languages and Melancholy in Lc Philosophc Anglais, s. 20-23.

318    O Agrypic można przeczytać w książce Winfrieda Schlcincra Melancholy, Genius, md Utopia in the Renaissance, s. 26-27.

318 Chaotyczne i ezoteryczne uwagi Vasaricgo na temat depresji wśród artystów można znaleźć w obu tomach Żywotów artystów. W pierwszym tomie Vasari napisał o Paolu Ucccllu, że skończył „ jako samotny, ekscentryczny, melancholijny biedak" z powodu „zdławienia umysłu przez trudne problemy". O Conreggu napisał: „był bardzo melancholijny w praktykowaniu swojej sztuki, nad którą trudził się nieustannie". Świetnym źródłem wiedzy na temat związków między melancholią a geniuszem artystycznym, szczególnie w przypadku największych artystów, jak Albrecht Dflrcr i przedstawiciele niemieckiego Renesansu, jest książka Raymonda Klibansky'c-go, Erwina Panofsky’cgo i Fritza Saxla Saturn and Melancholy: Studies in the History ófNatund Philosophy, Religion, and Art.

318 Informację o tym, że słowa Andrcasa Du Laurensa dotyczące obcowania ze dymi aniołami i ich interwencji, pochodzą z tomu Discourse, zaczerpnąłem z książki Lawrcncc’a Babba The Elizabethan Malady, s. 49.