CCF20081106100

szkolne itp. W rozmaitości tych nazw znajduje wyraz z jednej ny — wielorakość rzeczywistych efektów osiąganych w toku cl/.inl<Mi dydaktyczno-wychowawczych, z drugiej zaś — niepewność pcikiai gów odnośnie tego, co stanowi istotę tych efektów.

Według Wincentego Okonia (.Pedagogika, 1980, ss. 339-3jói o wynikach nauczania mówi się w znaczeniu wąskim i szemldiH „W szerokim rozumieniu wyniki nauczania obejmują nie tylko opium wanie wiadomości, nabycie umiejętności i nawyków, lecz także ro/WlłJ zdolności i zainteresowań uczniów, a nawet rozwój ich przckimiiif ukształtowanie poglądu na świat oraz rozwój cech charakteru.” Dc l ilii cja powyższa odnosi się głównie do efektów dydaktycznych, o,s!i||ii! nych za sprawą edukacji formalnej (szkolnej). Wyszczególnia min ważne — choć nie wszystkie — wymiary osobowości jedno:óM, podlegające rozwojowi w toku działań o charakterze edukacyjnym

Określenie

„rezultatów

wychowania"

Aby uzyskać szerszą optykę, musimy nawiązać do konccpijl wychowania jako działalności polegającej na kształtowaniu osobowi dcl ludzi przez przekazywanie im odpowiednich elementów dośwlml czenia zbiorowego, czyli kultury. W toku interakcji podmiot wy chowania (źródło kultury) — przedmiot wychowania (odbiorca kul tury) dokonuje się — po stronie przedmiotu — przyswajanie oku ślonych wzorów kulturowych, internalizacja specyficznych elementów zbiorowego doświadczenia. Wynikiem tego są komplementarne /.mlii ny w całokształcie wyuczonych wzorów zachowania jednostki, twor/i| cych jej osobowość. Na skutek asymilacji określonych elementów dorobku kulturowego wzbogaceniu ulega repertuar reakcji behawloul nych jednostki, rozwija się jej doświadczenie, rozbudowuje opm gramowanie własnego zachowania, poszerza się zasób rozwiązań dli problemów spotykanych w realnym życiu. Całokształt tych właśni'* zmian rozwojowych zachodzących w osobowości jednostki w nast^i stwie przekazywania jej (oraz asymilowania przez nią) określonyi li składników społecznego doświadczenia stanowi istotę tego, co nazywn my rezultatami wychowania. Przykładem tego rodzaju rezultatów NI) specyficzne zmiany rozwojowe osobowości, wyszczególnione w dellnl cji W. Okonia: przyrost wiadomości, ukształtowanie się nowyt li zainteresowań, wyższy poziom umiejętności, bardziej adekwatny obnni świata, rozwój kompetencji społecznych itp.

Podstawowymi czynnikami różnicującymi rezultaty wychowawc SJ są: program i organizacja kształcenia. Specyficzne efekty osiąga .n, w systemie edukacji formalnej i nieformalnej. W ramach tej drugli>| kładzie się akcent na odmienność — i współzależność — efektów dydaktycznych i wychowawczych. Na temat wewnętrznego zróżnlrn wania wyników nauczania była już mowa poprzednio.

Do ogółu podziałów merytorycznych można dodać kilka innych, opartych na kryteriach bardziej formalnych. Istnieją — lub zasługii|i| h i wyróżnienie — rezultaty wychowawcze proste i złożone, cząstkowe I całościowe, etapowe i finalne, trwałe i przejściowe, antycypowane I nicprzewidywane.

Z organizacyjnego punktu widzenia istnieje podstawowa różnica llilędzy efektami działań jedno- i wielopodmiotowych oraz między |i /ultatami właściwymi przedmiotowi indywidualnemu i zbiorowemu, i lllokształt wymienionych tu spraw zasługuje na wnikliwą uwagę |lt'ilagogów.

I ileratura

I uplsiewicz Cz.: Podstawy dydaktyki ogólnej, PWN, Warszawa 1980. loirnal J. (red.): Teoria organizacji i zarządzania, PWE, Warszawa 1979. hf/ngogika. Podręcznik dla kandydatów na nauczycieli, praca zbiorowa pod red. B. Suchodolskiego, PWN, Warszawa 1980.