nikające z ich położenia w stosunku do tego podziału i linii A, takie jak: chudy”, „ił tłusty”, „pył sprężysty” w Polsce nie są stosowane w geologii inżynierskiej. Stosowane są w przemyśle ceramicznym i gleboznawstwie do określania mniejszej (chudy) lub większej (tłusty) zawartości frakcji iłowej. W tym przypadku nazwy odzwierciedlają wpływ zawartości frakcji iłowej na plastyczność gruntu. Na wykresie plastyczności znajduje się także druga linia (ponad linią A), tzw. linia U. Wyraża ona empiryczną górną granicę możliwości występowania punktów reprezentujących wszystkie granty na podstawie zależności między wskaźnikiem plastyczności a granicą płynności. Opisana jest wzorem: IP = 0,9 (vvŁ - 8). Według klasyfikacji zaproponowanej przez Komisję Kartowania IAEG oraz normy brytyjskie (BS), na wykresie wyróżniono pięć tzw. „górnych przedziałów plastyczności”, w zależności od wartości granicy płynności: niski (wL do 35%); średni (wL 35-50%); wysoki (wf, 50-70%); bardzo wysoki (wŁ 70-90%) oraz ekstremalnie wysoki (wL ponad 90%) (rozdz. I, ryc. 3). Sens podziału polega na tym, że wydzielone górne przedziały plastyczności określają maksymalną zdolność grantów do wiązania wody w stanie naruszonym, wyrażoną wartością granicy płynności. Mogą być zatem wykorzystane do charakterystyki właściwości grantu, zależnych od tej zdolności (np. pęcznienie).
Tabela 30 przedstawia zależności między wartościami wskaźnika plastyczności Ip a rodzajem grantu. Na rycinie 39 przedstawiono zależność wskaźnika plastyczności
Ryc. 39. Zależność wskaźnika plastyczności od zawartości frakcji iłowej dla różnych rodzajów gruntów spoistych (wg Z. Wiłuna, 1987)
140
od zawartości frakcji iłowej dla różnych rodzajów gruntów spoistych, a na rycinie 40 __ zależność wskaźnika plastyczności od zawartości frakcji iłowej dla iłów zastoi-
Tab. 30. Zależność między wartościami wskaźnika plastyczności a rodzajem gruntu (wg. PN-86/B-02480)
Wskaźnik plastyczności % |
Rodzaj gruntu (spoistość) |
Ip « 1 |
niespoisty |
1 < Ip |
spoisty: |
1 < Ip « 10 |
mało spoisty |
10 < b =5 20 |
średnio spoisty |
20 < Ip « 30 |
zwięzło spoisty |
30 < b |
bardzo spoisty |
skowych. Stosunkowo mały rozrzut punktów wynika z faktu, że są to próbki gruntu o tej samej genezie i zbliżonym (illitowym z niewielką domieszką montmorillonitu)
Ryc. 40. Zależność wskaźnika plastyczności (/p od zawartości frakcji iłowej (/j) iłów zastoiskowych
Ryc. 41. Zależność wskaźnika plastyczności (Ip) od zawartości frakcji iłowej (/j) gruntów o różnej genezie: 1 — próbki o mineralizacji wody porowej poniżej 2 g/dm3, 2 — próbki o mineralizacji wody porowej powyżej 2 g/dm3
L
141