CCF20091008073

dzono, badając pęcznienie w wodzie destylowanej próbek modelowych (o różnej zawartości frakcji iłowej) nasyconych roztworami NaCl i MgS0₄ o różnym stężeniu.

Tab. 33. Klasyfikacja gruntów pęczniejących wg G.W. Olsona z 1973 r.

(za A. Niedzielskim, 1993)

Wskaźnik pęcznienia (ep)	Stopień pęcznienia
> 0,09	bardzo wysoki
0,06-0,09	wysoki
0,03-0,06	Średni
0,01-0,03	niski
< 0,01	bardzo niski

Wobec dużej różnorodności sposobów badań pęcznienia gruntów, czynione są liczne próby ustalenia zależności korelacyjnych między różnymi parametrami opisującymi zdolność do pęcznienia gruntów oraz między parametrami opisującymi pęcznienie a innymi właściwościami gruntów. Na rycinie 51 przedstawiono wykres zależności stopnia ekspansji od aktywności i zawartości frakcji iłowej z uwzględnieniem potencjału pęcznienia, a na rycinie 52 wykres do określania ekspansji (pęcznienia) na podstawie wartości wskaźnika plastyczności oraz zawartości frakcji iłowej. W tabeli 32 zestawiono porównanie stopnia ekspansji z wartościami potencjału pęcznienia i całkowitym pęcznieniem (wg H. B. Seeda i in., 1962). W tabeli 33 podano przykład jednej z klasyfikacji gruntów pęczniejących wg G.W. Olsona z 1973 r. (za A. Niedzielskim, 1993).

Rozdział XII

SZYBKOŚĆ ROZMAKANIA

1. Wprowadzenie

Pod pojęciem rozmakania gruntów rozumie się utratę przez nie spójności i przejście w luźną masę pod wpływem spokojnej wody. Zjawisko to zachodzi w wyniku osłabienia lub całkowitego zaniku wiązań strukturalnych między cząstkami mineralnymi na skutek ich hydratacji. Zdolnością do rozmakania charakteryzują się grunty spoiste oraz grunty skaliste mające lepiszcze ilaste lub rozpuszczalne w wodzie. Szybkość rozmakania gruntu spoistego, tak jak i inne właściwości wynikające ze współdziałania szkieletu mineralnego z wodą, zależą od składu granulometrycznego gruntu, a w szczególności od zawartości frakcji iłowej, od składu mineralnego, rodzaju kationów wymiennych, właściwości roztworu działającego na grunt, a także roztworu porowego oraz od wilgotności początkowej gruntu i jego porowatości. Na przykład, szybkość rozmakania glin zależy od wielkości i charakteru porów oraz od zawartości frakcji iłowej, iły natomiast w stanie całkowitego nasycenia wodą praktycznie nie rozmakają lub rozmakają w niewielkim stopniu.

W zależności od celu badań szybkość rozmakania gruntu określa się albo na próbkach o strukturze nienaruszonej i wilgotności naturalnej (np. do oceny stateczności zboczy, zachowania się gruntów w ścianach wykopów itp.), albo też na próbkach o strukturze naruszonej (np. w przypadku oceny stateczności nasypów, oceny nawierzchni drogowych itp).

2. Sprzęt pomocniczy

1.    Siatka o oczkach kwadratowych o boku 1 cm lub okrągłych średnicy 1 cm, najlepiej z plcksigiasu, na cylindrycznej podstawie lub na nóżkach.

2.    Zlewka średnicy nieco większej od średnicy siatki.

3.    Nóż.

4.    Moździerz z tłuczkiem z nakładką gumową.

5.    Parowniczka porcelanowa średnicy 15-20 cm.

6.    Sito o oczkach średnicy 0,5 mm.

159