CCF20091116005

73

JÓZEF BOGDAN DZIEKONSKI

- ...__OKIENNIK

Wspomnienie z wędrówki nn Icł^ht- } f^ /

...Szczególniej ta połowa Krakowskiego od Częstochowy począwszy, przez Olkusz ku południowo-wschodniej stronie aż do Wisły zasiana jest rczwalinami zamków, z których niejeden w okolicy ledwo_,l nazwiska znany. Tu Olsztyn na górze, niby olbrzym ze skały wyrosIyTjakby ^jedno z nią tworzył ciało, bo murowane baszty widne z Jasnej Góry tak niepożyte jak i lochy jego wykonane w skale. Dziś te ponure zwaliska największego w Polsce■ zamku są niepojęte dla mieszkańc&w^nędznej miescinyTktóra u stóp jego leży; tylko oczy wędrowca widza unoszące się nad nimi imię ferriińskiego^{1 2} na kształt poświęconej aureoli. Tam

9

1

CKIENNIK

«Jaskułka», Warszawa 1843, s. 82—91.

2

Kasper Karliński — burgrabia olsztyński, bohater tragicznego wydarzenia w r. 1588, w czasie walki dwu stronnictw o kandydatów na tron polski po śmierci Stefana Batorego: stronnictwa hetmana Zamojskiego, które popierało kandydaturę królewicza szwedzkiego Zygmunta, późniejszego króla polskiego Zygmunta III oraz stronnictwa Zborowskich, które jako kandydata na tron wybrało arcyksięcia austriackiego Maksymiliana. Kandydat ten usiłował zbrojnie nawet dojść do władzy królewskiej w Polsce; pobity jednak został ostatecznie przez Zamojskiego pod Krakowem i Byczyną i dostał się do niewoli. Jednym z epizodów tych walk była obrona zamku olsztyńskiego przed atakami oddziałów arcyksięcia, z którymi mężnie ścierał się Kasper Karliński, zwolennik królewicza Zygmunta. Gdy zamek się nie poddawał, przeciwnik chwycił się podstępu: napadł na dwór Karlińskiego, porwał najmłodszego jego syna i zagroził ojcu, że jeśli nie skapituluje, to dziecko swe narazi na śmierć. Ale Karliński, jak podaje Nie-siecki, „więcej wierność ku panu swemu szacując niżeli syna [...] do adwersarzów rychtować działa kazał, sam z jed-

Bibl. Nar. S. I, Nr 192 (Cyganeria Warszawska)