CCF20100206057

3. Kuriokinezy

OGÓLNIE RZECZ UJMUJĄC MEJOZA PROWADZI DO POWSTANIA CZTERECH JĄDER (PRAKTYCZNIE KOMÓREK)

Zawierają one pojedynczą liczbę chromosomów (haploidalną), czyli pojedynczy genom. Informacja genetyczna w jądrach potomnych jest wymieszana (por. CZĘSC: GENETYKA). Je-Jeśli więc u człowieka w plemniku będą 23 chromosomy, a w komórce jajowej też, to potomek będzie posiadał w każdej komórce somatycznej normalną liczbę 2n=46 chromosomów.

UWAGA: Cykle podziałowe mejozy nazywa się czasem mejozą I i mejozą II. Nie jest to błąd

jednak z doświadczenia wiem, że takie określenia wywołują zamieszanie w głowach wielu uczniów i dlatego odradzam ich stosowanie (przynajmniej w szkole średniej).

3.3. Amitoza

JEST TO BEZPOŚREDNI PODZIAŁ JĄDRA KOMÓRKOWEGO

W czasie amitozy nie powstają chromosomy ani wrzeciono podziałowe. Nie można też wyróżnić faz tak charakterystycznych dla innych kariokinez. Po prostu, w środkowej części jądra komórkowego pojawia się przewężenie, które rozbudowuje się i dzieli jądro na dwie mniej więcej równe części (stąd określenie — podział bezpośredni). Oznacza to, że wymóg precyzyjnego podziału informacji genetycznej został złamany. Ten typ kariokinezy występuje rzadko i zwykle sygnalizuje starzenie się komórki, bądź inne zmiany degeneracyjne wynikłe np. z mutacji. Jednak w-niektórych jądrach amitoza jest normalną, jedyną możliwą drogą podziału chromatyny. Sytuacja taka występuje w jądrach poliploidalnych (zawierających zwielokrotniony genom). Przykładem może być makronukleus u orzęsków. Jest to produkt wielu rund replikacyjnych, po których nie następowały mitozy. W takim jądrze ilość cząsteczek DNA wyklucza praktycznie możliwość uporządkowania tego „kłębowiska” nici chromatynowych. Ponieważ liczba kopii każdej cząsteczki DNA może wynosić nawet kilkaset, prawdopodobieństwo, że w' jądrze powstałym po amitozie brak będzie jakiegoś genu jest znikome (wyobraź sobie przeprowadzanie mitozy w komórce posiadającej np. 6 tysięcy cząsteczek DNA — komentarz jest chyba zbyteczny).

Ćwiczenie: 1. Sporządź tabelkę zestawiającą wszystkie cechy mitozy i mejozy (por. niżej). Podwójną linią podkreśl różnice, pojedynczą podobieństwa.

2.    Zaprojektuj i wykonaj minipokaz ilustrujący istotę mitozy (później mejozy). Możesz do tego celu użyć kredek młodszej siostry, a widzami uczynić swoich rodziców.

3.    Wykonaj obserwacje mikroskopowa mitozy przy wykorzystaniu preparatu trwałego (wykorzystaj przekrój podłużny stożka wzrostu korzenia cebuli — powinien być w' twojej szkole).

Cecha porówmywana	Mitoza	Mejozą (R!)
1)    Ilość cykli podziałowych 2)    Ilość komórek potomnych 3) ......	jeden	dwa

61