CCF20110228000 (8)

Farmakoterapia

Sterylizacja

Nieodłącznym elementem każdego szpitala jest centralna sterylizatornia. Może ona być jednostką organizacyjną szpitala lub stanowić niezależny podmiot świadczący

dla niego usługi.

Sterylizacja jest technologią najważniejszą dla bezpieczeństwa sanitarnego pacjenta. W jej wyniku otrzymywany jest materiał sterylny, teoretycznie całkowicie wolny od zdolnych do życia drobnoustrojów. W praktyce, materiał taki definiowany jest jako ten, dla którego prawdopodobieństwo niesterylnośd wynosi 1:1 000 000.

Metody niszczenia drobnoustrojów

Drobnoustroje występujące w środowisku człowieka różnią się wrażliwością na działanie czynników fizycznych i chemicznych. W zależności od stopnia oporności termicznej, wyróżniono trzy grupy drobnoustrojów:

•    1 stopień oporności: do grupy tej należą bakterie niezarodnikujące, drożdże i większość wirusów; giną:

-    w temp. 100°C w czasie 2-5 min.,

-    w temp. 121°C (autoklaw) po 1 min.,

-    w temp. 160°C w czasie 1-2 min.,

•    2 stopień oporności: grupa ta obejmuje drobnoustroje zarodnikujące: laseczki wąglika, zgorzeli gczowej; giną:

-    w temp. 100°C w czasie 5-10 min.,

-    w temp. 121°C w czasie 3 min.,

-    w temp. 160°C po 4-6 min.,

•    3 stopień oporności: np. laseczki tężca, jadu kiełbasianego (z wyjątkiem typu E); ginq:

-w temp. 100°C w czasie 1-5 godz.,

-w temp. 121 °C w czasie 5-12 min.,

-    w temp. 160°C w czasie 6-30 min.

Dekontaminacja jest procesem prowadzącym do usunięcia lub zniszczenia drobnoustrojów. Do metod dekontami-lacji należą: sanityzacja, dezynfekcja sterylizacja.

Zgodnie z zaleceniami CDC [Center for Disease Controf\ w środowisku szpitalnym uwzględnione są trzy kategorie przedmiotów: wysokiego (criticafj, średniego [semicriticat] i niskiego [noncriticafj ryzyka:

•    przedmioty wysokiego ryzyka przeniesienia zakażenia kontaktują się z jałowymi tkankami; są to narzędzia chirurgiczne, wszczepy, igły, cewniki naczyniowe i moczowe; przedmioty należące do tej kategorii bezwzględnie muszą być jałowe (jednorazowe lub sterylizowane),

•    przedmioty średniego ryzyka przeniesienia zakażenia kontaktują się z błonami śluzowymi lub uszkodzoną skórą; są to endoskopy, zestawy do intubacji; w zależności od możliwości technicznych przed użyciem należy poddać je sterylizccji lub dezynfekcji wysokiego stopnia,

•    przedmioty niskiego ryzyka przeniesienia zakażenia kontaktują się jedynie z nieuszkodzoną skórą (baseny, mankiety do mierzenia ciśnienia, bielizna pościelowa, wyposażenie sal); wymagają mycia i okresowej dezynfekcji ze względu nc ryzyko wtórnej transmisji przez ręce personelu i sprzęt medyczny.

Sanityzacja to usuwanie widocznych zabrudzeń i zanieczyszczeń, a wraz z nimi także większości drobnoustrojów (mycie, odkurzanie, malowanie).

Dezynfekcja to proces, w wyniku którego ulegają zniszczeniu formy wegetatywne drobnoustrojów (pozostają spory bakteryjne i tzw. „powolne" wirusy).

Dezynfekcja wysokiego stopnia oprócz form wegetatywnych niszczy także prątki gruźlicy, enterowirusy i niektóre formy przetrwalnikowe.

Antyseptyka - dezynfekcja skóry, błon śluzowych, uszkodzonych tkanek z zastosowaniem preparatów nie działających szkodliwie na tkanki ludzkie.

Sterylizacja to proces prowadzący do zniszczenia wszystkich żywych form drobnoustrojów.

Aseptyka - sposób postępowania, którego celem jest zapobieganie zakażeniom tkanek i skażeniom jałowych powierzchni.

Sterylizacja

Uzyskiwanie materiału sterylnego nie jest wyłączną domeną samego tylko procesu sterylizacji. Istotną rolę odgrywa tutaj cykl przygotowania materiału i warunki zewnętrzne, w jakich jest on prowadzony. Materiał przeznaczony do sterylizacji od fazy „brudnej" do sterylnej powinien przejść przez następujące działania przygotowawcze i końcowe:

•    dezynfekcja wstępna. Materiał skażony poddawany jest dezynfekcji wstępnej już w miejscu jego powstania. Definiuje się ją jako „niszczenie mikroorganizmów nieprzetrwalniko-wych i wegetatywnych". Dezynfekcja wstępna może być wykonana albo z użyciem zestawu myjącego, w którym po kilkakrotnym płukaniu wsadu utrzymuje się temperaturę 93°C przez 10 min., albo poprzez zanurzenie materiału skażonego w płynie dezynfekcyjnym. Po jej wykonaniu materiał może być przetransportowany do centralnej sterylizator-ni, do strefy przyjmowania materiału brudnego. Dla tkanin (obłożenia pola operacyjnego, serwety, fartuchy itp.) proces dezynfekcji równoznaczny jest z ich praniem,

•    dezynfekcja - po dostarczeniu materiału brudnego do strefy „brudnej" sterylizatorni poddawany jest on myciu (myjnie ręczne, ultradźwięko-