CCF20111018005

200 ROZDZIAŁ 25

4. RÓŻNE PRÓBY I OBJAWY Próba TineSa

Opukiwanie nerwu (zwykle młotkiem neurologicznym) w miejscu domniemanego ucisku na nerw. Wynik próby uznaje się za dodatni, jeśli w obszarze zaopatrywanym przez dany nerw pacjent odczuwa parestezje. Próbę Tinela zwykle wykonuje się, aby zbadać, czy nerw pośrodkowy jest uciskany w okolicy nadgarstka.

Zjawisko Lhermitte’a

Zgięcie karku w przód wywołuje wrażenie prądu przebiegającego zwykle po plecach w dół. Pacjent może podawać ten objaw w wywiadzie lub podczas badania. Niekiedy to samo uczucie występuje, gdy pacjent prostuje kark (odwrócone zjawisko Lhermitte’a).

Zjawisko Lhermitte’a jest objawem uszkodzenia odcinka szyjnego rdzenia — zwykle w wyniku demielinizacji. Niekiedy występuje w przypadku zmian w rdzeniu spowodowanych zwyrodnieniem kręgosłupa lub guzem.

Unoszenie wyprostowanej nogi (p. ryc, 25.3)

Wykrywanie ucisku w odcinku lędźwiowo-krzyżowym kręgosłupa.

Pacjent leży płasko na leżance. Unieść nogę pacjenta, przytrzymując podeszwę. Zwrócić uwagę, jak najwyżej można unieść nogę (pod jakim kątem) oraz czy nie ma różnicy między jedną a drugą kończyną..

O Wynik prawidłowy > 90°, mniej u osób starszych.

O Ograniczenie ruchu, ból pleców sugerują ucisk na korzeń nerwu.

AUTONOMICZNY UKŁAD NERWOWY

WPROWADZENIE

Autonomiczny (wegetatywny) układ nerwowy składa się z układu współczulnego i przywspółczulnego.

Układ współczulny: „BACZNOŚĆ” (mobilizacja)

Skutki pobudzenia: przyspieszenie akcji serca, rozszerzenie oskrzeli, wydzielanie do krwiobiegu adrenaliny i noradrenaliny (utrzymuje ciśnienie krwi), osłabienie perystaltyki jelit, zahamowanie oddawania moczu (skurcz wewnętrznego zwieracza cewki moczowej, rozkurcz mięśnia wypieracza moczu), wzmożone wydzielanie potu i rozszerzenie źrenic (czyli objawy występujące np. u studenta przed egzaminem).

Układ przywspółczulny: „SPOCZNIJ” (odpoczynek)

Skutki pobudzenia: zwolnienie akcji serca, zwężenie oskrzeli, wzmożenie wydzielania śliny i łez, wzmożenie perystaltyki jelit, wzwód, zapoczątkowanie oddawania moczu (rozkurcz wewnętrznego mięśnia zwieracza cewki moczowej, skurcz mięśnia wypieracza moczu) i zwężenie źrenic.

Korzenie i nerwy zawierające włókna wegetatywne:

•    Układ współczulny — T1-L2.

•    Układ przywspółczulny — nerwy czaszkowe III, VII, IX i X oraz korzenie S2—4. Możliwości badania czynności układu wegetatywnego przy łóżku chorego są ograniczone.

Postacie kliniczne zaburzeń zwieraczy pęcherza i odbytu omówiono oddzielnie (patrz ramka).

PRZEPROWADZANIE BADANIA

Zbadać źrenice (p. rozdział 7).