CCI20111111140

Przy bardzo dużych mocach transformatorów dla lepszego chłodzenia stosuje się specjalne urządzenie w postaci pomp powodujących przymusowy obieg oleju.

Olej transformatorowy jest pochodzenia mineralnego, otrzymuje się go z destylacji ropy naftowej. Nie może zawierać żadnych zawiesin i wilgoci. Z biegiem czasu i wskutek pracy transforma-

Rys. 10-11. Transformator z kadzią z rurami

tora olej ulega tzw. starzeniu się, którego objawem są zanieczyszczenia w postaci zawiesin i wilgoci. Olej taki traci swe wysoko-wartościowe własności izolacyjne, ale może być poddany regeneracji polegającej na przefiltrowaniu, odwirowaniu i chemicznym oczyszczeniu. Instrukcje dotyczące eksploatacji transformatorów określają m. in. terminy kontroli oleju.

10.8. Transformatory specjalne

Zastosowanie energii elektrycznej do celów przemysłowych spowodowało konieczność budowy transformatorów do bardziej specjalnych celów. Buduje się więc np. transformatory do zasilania pieców elektrycznych, przeznaczonych do wytapiania stali i metali nieżelaznych. Dostarczają one prądów o natężeniu dochodzącym do 100 000 A, przy niskim napięciu rzędu kilkudziesięciu woltów. Uzwojenia wtórne takich transformatorów zawierają zaledwie parę zwojów, moc ich dochodzi do 25 000 kVA.

Buduje się także transformatory do spawania elektrycznego. Budowa ich zależy od sposobu spawania (łukowe, punktowe). Charakteryzują się one niskim napięciem wtórnym. Do spawania łukowego napięcie wtórne wynosi 40-4-75 V, punktowego 1-4-3 V.

Do transformatorów specjalnych zaliczyć można także prze-kładniki prądowe i napięciowe, o których wspomniano w § 7.7.

Należy jeszcze wspomnieć o tzw. transformatorach bezpieczeństwa, w których uzwojenie pierwotne jest wykonane na napięcie 220 V, wtórne zaś na napięcie 24 V, uważane za bezpieczne dla życia ludzkiego. Transformatory bezpieczeństwa stosuje się do zasilania lamp i narzędzi przenośnych przy pracach szczególnie niebezpiecznych pod względem możliwości porażenia prądem elektrycznym, np. prace podczas remontu kotłów parowych.

Ćwiczenia

Badanie transformatora jednofazowego

Plan ćwiczenia

1.    Zapoznać się z transformatorem i jego danymi znamionowymi.

2.    Zestawić układ połączeń według schematu przedstawionego na rys. 10-12.

3.    Wykonać pomiar przekładni w stanie jałowym.

4.    Wykonać pomiar napięcia zwarcia.

Rys. 10-12. Schemat układu połączeń do ćwiczenia

Wykonanie ćwiczenia Pomiar przekładni

Do uzwojenia pierwotnego doprowadzamy napięcie V_t sinusoidalnie zmienne o wartości znamionowej podanej na tabliczce transformatora. Z przyłączonego do uzwojenia wtórnego woltomierza odczytujemy wartość napięcia wtórnego U₂.

Przekładnia transformatora

281