Nikt nie poddaje w wątpliwość heroizmu mieszkańców Eyam, lecz komentatorzy często zwracają uwagę, że stworzenie kordonu sanitarnego było daremne dla powstrzymania szczurów i dżumy dymieniczcj - innymi słowy poświęcenie wieśniaków było niepotrzebne. Pozostaje to w sprzeczności ze zdrowym rozsądkiem, ponieważ w rzeczywistości opasanie wioski kordonem zakończyło się powodzeniem i dżuma nie wydostała się poza osadę ani nie zaatakowała sąsiednich wiosek. Czyli zupełnie inaczej niż w przypadku zachowania prawdziwej dżumy dymie-niczej w Marsylii w latach 1720-22, gdzie kordony sanitarne były całkowicie bezużyteczne, a dżuma rozpełzła się wokół, zarażając mieszkańców wielu okolicznych wsi i miasteczek.
Detekływi Kisło Hi znowu wkrocz cxj c\ do p rcuzy
Jak zwykle prawdę można odnaleźć w księgach parafialnych, które były skrupulatnie przechowywane przez proboszcza Eyam. Stanowią one dziennik z czasów zarazy.
Rozpoczniemy od podania całkowitej miesięcznej liczby pogrzebów osób zmarłych na dżumę, co wykaże nam podobieństwo do wypadków mających miejsce w Penrith. Zaraza rozpoczęła się na początku września 1665 roku, w październiku nastąpił niewielki szczyt, a następnie dżuma wygasała i przeczekiwała zimę. Trzecia faza wybuchła w maju następnego roku, po czym nastąpiło gwałtowne nasilenie ze szczytem w sierpniu. Ostatecznie epidemia wypaliła się i zniknęła w grudniu 1666 roku.
Ponieważ dotychczasowe wyniki były zachęcające, postanowiliśmy sporządzić tabelę przedstawiającą rozprzestrzenianie się choroby w obrębie jednej rodziny oraz między różnymi domostwami. Rezultaty okazały się jednoznaczne. Po raz kolejny zakażenie zostało przyniesione do wioski przez nieznanego podróżnika, a wzorzec wtórnego i trzeciorzędowego zakażenia był identyczny z modelem z Penrith. Okres utajony wyniósł 12 dni, a czas między zarażeniem i śmiercią - 37 dni. Nie było wątpliwości, że ta sama choroba zakaźna była odpowiedzialna za wybuch epidemii w Penrith oraz 70 lat później w Eyam.
Miesięczna liczba pogrzebów w Eyam z powodu szerzenia się dżumy. Podobnie jak w Penrith, choroba pojawiła się na jesieni 1665 roku, powodując niewielką śmiertelność, przechodząc zimą w spokojniejszy okres przed powtórnym uderzeniem na wiosnę i typowym szczytem letnim
Aby poznać prawdziwą historię dżumy w Eyam, musimy przejrzeć testamenty mieszkańców wsi oraz księgi parafialne. Sprawozdanie, jakie przedstawimy, opiera się na faktach czerpanych z jak najbardziej dokładnych źródeł. Szczegółowo zrekonstruowaliśmy informacje na temat członków rodzin w Eyam i prześledziliśmy drogi zakażenia między nimi.
Eyam jest gęsto zabudowaną prastarą wioską ukrytą na wschodnim skraju Peak District w Derbyshire, leżącą na zboczach nad doliną Der-wenŁ W 1665 roku było odległym i odizolowanym miejscem, leżącym 245 metrów nad poziomem morza. Droga do wioski prowadziła przez wyboiste i wąskie szlaki. Nawet obecnie łatwo pominąć drogowskaz kierujący do kamienistej i zalesionej doliny Eyam Dale. Rozciąga się ona wzdłuż drogi ze Stoney M iddleton - najbliższej wioski, której mieszkańcy okazali niezłomną pomoc podczas krytycznych miesięcy. Najbliższe miasta: Matlock, Chesterfield, Buxton i Sheffield leżą w odległości około
171