Clipboard04

I Kila (lutz. syphilis) 19

Każda kobieta w pierwszym trymestrze ciąży powinna być poddana przesiewowemu badaniu w kierunku kiły. Przy podwyższonym ryzyku zakażenia badania należy powtórzyć w trzecim trymestrze ciąży oraz w czasie porodu.

Obecnie możliwa jest również diagnostyka prenatalna kiły wrodzonej. Obejmuje ona badania USG, pozwalające wykryć wodogłowie i hepatomegalię płodu, oraz PCR z płynu ow^rodniowego. Trudne do interpretacji są też odczyny serologiczne z krwi pępowinowej.

5. Diagnostyka laboratoryjna kiły

Wykrywanie kretków bladych w materiale pobranym od pacjenta

Metodę z wyboru stanowi oglądanie żywych kretków bladych w ciemnym polu widzenia. Materiałem do badania jest płyn surowiczy z sączących zmian chorobowych (np. owrzodzenie pierwotne) lub materiał zaaspuowany strzykawką ze zmienionego węzła chłonnego. Po uprzednim oczyszczeniu badanej powierzchni solą fizjologiczną, płyn surowiczy z wykwitu pizenosi się na szkiełko podstawowe i przykrywa szkiełkiem nakrywkowym. Preparat ogląda się w mikroskopie z kondensorem do ciemnego pola widzenia. W przypadku zmian umiejscowionych w obrębie jamy ustnej lub w okolicy odbytu, ze względu na obecność w tych okolicach kretków saproficznych i trudności w odróżnieniu ich od T. pallidum. metoda ta nie jest polecana.

Wykrywanie krętków bladych metodą immunofluorescencyj ną za pomocą swoistych przeciwciał znakowanych izotiocyj anianem fluoresceiny pozwala wykluczyć wyniki fałszywie dodatnie, ale nie jest powszechnie stosowane.

Badanie histologiczne wycinków metodą impregnacji srebrem łub z użyciem mikroskopu fluorescencyjnej - DFA-TP (direct fluorezcent - antibody ztaining for T pallidum) zaleca się u osób podejrzanych klinicznie o kiłę, ale z ujemnymi testami serologicznymi (Centrum Kontroli Chorób i Profilaktyki w Atlancie. USA).

Test zakażania dojądr owego królika - RIT (rabbi t ir\fectńity tez ring), polegający na wstrzykiwaniu materiału klinicznego do jądra królika doświadczalnego, nie znalazł powszechnego zastosowania w praktyce. Może być wykonywany w przypadkach, w których nie udaje się wykryć krętków za pomocą wcześniej wymienionych metod lub istnieją trudności w interpretacji wyników badań serolo-gicznych.

Reakcja łańcuchowej połimerazy (PCR) stwarza możliwości wykrycia DNA T. pallidum w próbkach pochodzących ze zmian skórnych, kiwa. płynu mózgowo-rdzeniowego, płynu owodnio-wego oraz różnych narządów.

M-PCR (mulriplex poi}meraze chain reacrion) jest odmianą PCR, dzięki której poza T. pallidum można wykryć równocześnie Haemophiluz ducrey i oiaz Herpes zimplex \iruz - typ I i II.

Serologiczne odczyny kiłowe

Serologia kiły polega na ustaleniu obecności we krwi i płynie mózgowo-rdzeniowym przeciwciał. pojawiających się w odpowiedzi na zakażenie krętkiem bladym.

Kiłowe odczyny serologiczne można podzielić na klasyczne (mekrętkow'e. nieswoiste) i kręt-

kowe.

Odczyny klasyczne

Oparte są na zastosowaniu jako antygenu kardiolipiny (z dodatkiem lecytyny i cholesterolu), która wykazuje duże pokrewieństwo immunologiczne z lipidami krętka bladego. Odczyny te cechują się znaczną czułością, łatwością i szybkością wykonania oraz ruskim kosztem. Ich swoistość wynosi 98%. Odczyny biologicznie mylne (nieswoiście dodatnie) mogą wystąpić w zakażeniach bakteryjnych. wirusowych, pasożytniczych, po wstrzyknięciu białka obcogatunkowego, po narkozie eterowej, częstych upustach kiwa. Przyczyną przewlekle utrzymujących się nieswoiście dodatnich odczynów są najczęściej kolagenozy. nowotwory złośliwe oiaz uzależnienia od narkotyków. Dodatnie i wątpliwe wyniki w klasycznych odczynach kiłowych muszą być weryfikowane za pomocą odczynów swoistych.

Do odczynów klasycznych wykorzystywanych w Polsce należą:

•    VDRL (Yenereal Disease Research Laboratory - nazwa laboratorium. w którym opracowano odczyn) - szkielkowy odczyn kłaczkujący.

•    USR (unheated serum reagin test) - szybki odczyn kłaczkujący. Wyniki obu testów odczytuje się mikroskopowo.

W USA preferuje się RPR (rapidplasma reagin - card test), w którym wynik reakcji antygen -przeciwciało (kłaczkowanie) odczytuje się nieuzbrojonym okiem dzięki obecności kolorowej substancji w antygenie. Odczyny te są proste technicznie i wykonywane także metodą ilościową. Służą jako badania przesiewowe, jak również do monitorowania wyników leczenia kiły. Dodatnie wyniki odczynów kłaczkujących pojawiają się w 5-6 tygodniu zakażenia i ich nuano szybko wzrasta. Po leczeniu kiły wczesnej objawowej miano VDRL spada w ciągu 3 miesięcy, negatywizaeja odczynów zachodzi w czasie 6-12 miesięcy. Po późniejszym leczemu dodatnie wyniki mogą utrzymywać się przez wiele lat.

Odczyny kretkowe

Polegają na zastosowaniu jako antygenu całych komórek krętków bladych (żywe lub utrwalone) lub fragmentów krętków rozbitych za pomocą ultradźwięków.

Do najczęściej używanych w praktyce odczynów krętkowych należą:

-    FTA (flurorescent treponemal antibody test) - odczyn immunofluorescencji kr ętków.

-    FTA - ABS {fluorezcent treponemal antibody absotption test) - modyfikacja absorpcyjna odczynu immunofluorescencji kretków, w której dokonuje się wstępnej absorpcji badanej surowicy za pomocą ultiusonatu uzyskiwanego z krętków hodowlanych, co znacznie zwiększa swoistość metody. Wyniki fałszywie dodatnie mogą wysterować w boreliozach i niekiedy w kolagenozach.

-    IgM-FTA-ABS - modyfikacja odczynu FTA-ABS. w której używa się monowalentnej surowicy przeciw immunoglobulinom IgM. Stosowany do diagnostki kiły wrodzonej i najwcześniejszych okresów kiły nabytej.

-    TPHA {treponema pallidum heamaglutination asscn) - odczyn biernej hemaglutacji krętków.

-    TPI (treponema pallidum immobilization test) - odczyn Nelsona, unieruchamiania krętków. Wymaga zastosowania żywych krętków. wykrywa przeciwciała zwane immobilizynami.

Odczyny immunofluorescencyjne wypadają dodatnio już w pierwszym tygodniu trwania objawu pierwotnego. Odczyn hemagłutynacji pozytywizuje się nieco później, w 5-6 tygodniu zakażenia. Odczyn unieruchamiania krętków staje się dodatni dopiero pod koniec I okresu kiły.

Po leczemu miano odczynów spada, choć mogą one pozostawać trwale dodatnie. Ze względu na niedostateczną swoistość nie stosuje się odczynu FTA w celach diagnostycznych, choć jest przydatny jako metoda ilościowa w ocenie dynamiki zakażenia kiłowego i kontroli wyników leczenia. Odczyny FTA-ABS i TPHA są powszechnie wykorzystywane do diagnostyki. Technika odczynu Nelsona jest bardzo pracochłonna i kosztowna (wymaga stałego pasażowama patogennych krętków na jądrach królika), dlatego też odczyn ten jest stosowany tylko do weryfikacji rozpoznania kiły.

Metoda immunoenzymatyezna (ELISA)

Ze względu na wysoka cenę testów, me jest w Polsce powszechnie używana. Antygenami w tej metodzie są: flagellin T phagedenis, frakcje białkowe T pallidum. białka błonowe T pallidum, uzyskane techniką rekombinacji DNA, lub antygen VDRL.

Zestawy oparte na technice unmunoenymatycznej dostępne na rynku to: BIO Enzabead test. en-zy me - linked immunofiltration assay. ensyme immunoassay for detecting IgMTgG antibodies to T. pallidum (ELA CAPTIA syphilis M. ELA CAPUA syphiUis G.).

Odczyn CAPTIA syphilis M jest szczególnie przydatny w diagnostyce kiły wczesnej (zwłaszcza pierwotnej), będąc czulszym wskaźnikiem skuteczności leczenia w porównaniu z odczynem VDRL.

Technika Western Biot (WB) - jest alternatywną metodą potwierdzenia kiły. Immunoblottmg pozwała wykryć swoiste przeciwciała przeciwko ponad 20 białkom T. pallidum. Obecność przeciwciał przeciwko białkom o ciężarze cząsteczkowym 15,5: 17: 44,5 i 47 kD stanowi kryterium potwierdzenia