Diagnostyka niewyjaśnionych omdleń wytyczne

Diagnostyka niewyjaśnionych omdleń -aktualne wytyczne

Opublikowane: 2009-02-04 w kardioiog.pt

Słowa kluczowe:

Dziedzina : kardiologia

Szybki rozwój technik diagnostycznych pozwala na bardziej szczegółową ocenę pacjenta z wywiadem omdlenia. Również liczne badania kliniczne przybliżają nas do głębszego poznania specyfiki tego stanu, co daje szansę na właściwe rozpoznanie podłoża dolegliwości i optymalne leczenie. Nadal jednak w około 25% omdleń patogeneza pozostaje niewyjaśniona, mimo wyczerpania możliwości diagnostycznych. W każdym przypadku ustalenie przyczyny dolegliwości jest niezmiernie ważne, gdyż u około 73% pacjentów dochodzi do nawrotu.

Z uwagi na potrzebę ustalenia jednolitych, optymalnych kryteriów diagnostyki i terapii omdleń, Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne podjęło próbę opracowania odpowiednich zaleceń. Efektem tego są wytyczne z 2004 roku, dotyczące postępowania u pacjentów zgłaszających omdlenie. Odpowiednie podejście diagnostyczne, wykorzystujące między innymi nadzór elektrokardiograficzny, badania elektrofizjologiczne, czy test z ATP, ma na celu ustalenie właściwego rozpoznania i włączenie adekwatnego leczenia.

Omdlenie jest objawem przemijającym, nie zawsze spotykanym, dlatego też tak cenna jest możliwość obserwacji nieprawidłowości, towarzyszących spontanicznemu epizodowi. Ważny aspekt stanowi prawidłowe, dokładne i wyczerpujące zebranie wywiadu, dotyczącego historii omdleń. Standardowo, podstawowa diagnostyka opiera się na skojarzeniu zaburzeń obserwowanych w badaniu podmiotowym oraz przedmiotowym, a następnie ich potwierdzeniu za pomocą testów diagnostycznych. Rozpoznanie omdlenia o niewyjaśnionej etiologii następuje w przypadku braku takiego potwierdzenia po wstępnej ocenie pacjenta. Dalsze postępowanie zależne jest od częstości oraz nasilenia objawów. Ocenia się, że wśród pacjentów z wywiadem częstych lub ciężkich epizodów utraty przytomności, bardziej prawdopodobna jest przyczyna neurogenna. Włączenie do diagnostyki testu pochyleniowego oraz masażu zatoki szyjnej zwykle pozwala na rozpoznanie. Wg wytycznych Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego wykonanie testu pochyleniowego wskazane jest w przypadku nawracających epizodów utraty przytomności o nieustalonej etiologii, przy nieobecności choroby organicznej serca lub przy obecności choroby organicznej serca, ale po wykluczeniu podłoża kardiologicznego objawów (zalecenia klasy I). Zaleca się również wykonanie testu wśród pacjentów wysokiego ryzyka z jednorazowym epizodem omdlenia o nieustalonej przyczynie (zalecenia klasy I).

U pacjentów z organiczną chorobą serca lub z wywiadem zaburzeń rytmu, prawdopodobna staje się przyczyna arytmogenna. Ostateczne rozpoznanie może przynieść analiza zapisu elektrokardiograficznego uzyskanego metodą Holtera (zalecenie klasy I). Przydatność rejestratorów holterowskich jest jednak ograniczona, biorąc pod uwagę ograniczony czas działania. Są przydatne głównie u pacjentów z częstszymi omdleniami. Rozwiązanie stanowi włączenie do diagnostyki implantowanych rejestratorów arytmii (implantable loop recorders ILR). Jak podają zalecenia ESC, wszczepienie ILR stanowi zwieńczenie algorytmu diagnostycznego (zalecenia klasy I) u chorych z niewyjaśnionym omdleniem, szczególnie połączonym z urazem oraz chorobą organiczną serca lub nieprawidłowym EKG. Zgodnie z wytycznymi, możliwe jest również zastosowanie ILR we wcześniejszych etapach schematu diagnostycznego (zalecenie klasy II). Testy z użyciem ATP, echokardiografia, inwazyjne badania elektrofizjologiczne oraz testy wysiłkowe również stanowią narzędzia diagnostyczne u pacjentów z omdleniem o niewyjaśnionej etiologii.

Ponieważ omdlenie jako objaw może wskazywać na poważne zaburzenia, postawienie ostatecznego rozpoznania jest kluczowe. Dlatego też po wyczerpaniu panelu badań diagnostycznych zaleca się przeprowadzenie ponownej oceny pacjenta, łącznie z badaniem podmiotowym oraz przedmiotowym -zwłaszcza, gdy częstość epizodów utraty przytomności jest znaczna.

Ajtor: lek. Emilia Masiewicz, Oddział Północny Openmedica Opublikowany: 2009-02-04