DSC00249 2

80 Ironu romantyczna

80 Ironu romantyczna

Twórca przestał hyć uniżonym wielbicielem nieosiągalnego Kun_S/ etów Cirecji i Rzymu, poezja za$ /rywala z uzależnieniem od koinj! * gatunkowych.    ^n<i*

i,oło\wm polskim ironistą romantycznym l>vl » Juliusz Slou-\N > Kordianie często wykorzystvw.il ten zabieg, np. w scenie, w u-bohater odbywa przejażdżką końmi z piękną W loszką, VViolettą. i *^>U''

przejazazKę nu«.«» * i .....» •    »*ioiettą. j_Cs,

ironiczna parafraza romanc vcznej » ballady > Adama Mickie\vj_c.^l° l\ :t\ zka. Ironią posłużył sic Słowacki w ► Balladynie. W liście dedyl* tym do » Zygmunta Krasińskiego zapowiadał przypisanie swoie^-tragedii siły „urągania się z tłumu ludzkiego, z porządku i ładu, jakim wszystko dzieje się na ś wiecie". Wydarzenia diamatu wskazywały _na rotępnypadku - ale zarazem na tajemnicze oddziaływanie boskiej sprl wiedliwości. W l.pilogu dramatu poeta wprowadził postać kronikarza Wawela, który beztrosko deklaruje swoją wolę zaliczenia postaci Ballady, ny w poczet szlachetnych i mądrych władców. I utaj z kolei kpił sobie poeta z konwencji opracowań historycznych i uczonych, którzy widzieli tylko zewnętrzną .szatę wypadków* (bo tylko na nie wskazywała konwencja kroniki), a nie dostrzegali wyrażanego przez dzieje przeznaczenia, czyli ..duszy narodowej". Autoironia poety ujawniała się zwłaszcza w > poematach dygresyjnych, takich jak Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu i * Beniowski. W tym ostatnim poemacie Słowacki wskazuje żartobliwie na własne zabiegi literackie, omawia je i czasami nawet ośmiesza (por. pieśń I, w. 345-350, w. 745-750, czy pieśń II, w. 10-16).

Z ironią implikującą tragiczną wymowę tekstu spotkać się można w zakończeniu -* Fantazego. Tytułowy bohater po przegranym pojedynku zamierza popełnić samobójstwo. Pragnie to uczynić w sposób podniosły wraz z byłą kochanką, hrabiną Idalią. Przygotowania pary do samobójstwa przerywa śmierć Majora, który zabijając się, zwalnia Fantazego od krępujących go zobowiązań, odsłaniając teatralne poczynania tytułowego bohatera.

\a podobnej zasadzie autoironii i ironii odautorskiej budował swój wizerunek Mickiewicz w wierszu -► Exegi munimentum aere perennius... I oeta jawi się jako niegodny naśladowca Horacego. Niegodny - ponieważ jego dzieło jest skazane na czytelników gorszej kategorii. Z drugiej jednak strony ci czytelnicy - młodzież i niższe warstwy społeczne („córy ochmistrzyni ) są czytelnikami przyszłości. A twierdza (munimentum) poety c ego słowa (aluzja do biblijnej Księgi Jeremiasza) miała trwałość większą mz materialne pomniki historii i ludzkiej sławy.

"■”wackie_Uo Jf£^{8nania ,nabi}^ai^^Wwi^.

ęUcgcri.. _y, ^(!niavv>P<>-~A,#.y wyobrażenie ^{V łsl(,l}^\ cech,

dziejów- Poeta ujawnia, iż bunt i walka są sil_{atni na} ™^monii«ym Q ,_ronia pojawia s.ę często w -> komediach . Aleks^ 7^{mi hist0}'ii Sna w U akcie -> ślub6_W panieńskich scena _ra (akt II, scena 6) powraca w scenie 3 ak,_u V (_lvm " ^{qi (,UMa}*^a* Kia-_ną wygrywa Gucio). Na podobnej zasadzie ujawniaT ^'^^5W w. Panujowialskmi. Janusz, bogaty narzeczony Hel, n "°^nKznt wić się kosztem ubogiego poety Ludmira. Inscenizowana    “^ba’

media ujawnia meoczek.wanie talent i inteligencję

Janusza w oczach panny. Z Fredrą jako autoironistą snotklf^^ czytając jego literacki pamiętnik Trzy p₀ trzy,    ^{ę mozna}

Irydion

Historiozoficzny dramat (-> dramat romantyczny) -♦ Zygmunta Kra sińskiego w czterech częściach ze Wstępem i Dokończeniem. Został nap, sany w latach 1834-1836 i wydany w roku 1836.

Akcja dramatu rozgrywa się w III wieku n.e., w Rzymie zagrożonym na jazdami barbarzyńców z północy. Inną płaszczyzną dramatu jest spó między rodzącym się chrześcijaństwem a zwalczającym go pogańskir cesarstwem. Reprezentantem ludów zniewolonych przez Rzym jest Ir} dion, syn Greka Amfilocha oraz germańskiej kapłanki; wychowam przez ojca w duchu zemsty spiskuje przeciwko cesarzowi Heliogabalo wi w taki sam sposób, jak czynił to główmy bohater -> Konrada Wallenrod - udaje sojusznika cesarza oraz namawia siostrę Elsinoe do uległość wobec niego. Jednocześnie pragnie wykorzystać do swoich celów chrzt ścijaństwo i jego przywódcę Aleksandra Sewera. Dlatego też włącza si w nowy ruch religijny, by posłużyć się nim do sprzecznej z Ewangeli, idei zemsty i zbrojnego buntu. Irydion, opętany żądzą zemsty, uleg. wpływowi tajemniczego starca Masynissy, który uosabia Szatana. Mas>