DSC00310

ł*ioiru (lii ,/ęsc DiuJou ), a takie w Pbslaniu do 6_rac,*^Cniuksi«ł» ' $5) -• Kazimierza Brodzińskiego. Utworem o innej tonacju**^

* c*    » -------- jzw.ii^oiciua onary

z własnego życia.

Immanentną cechą polskiego romantyzmu jest problem walki o wyzwolenie. ku estia :a poruszana była w wielu tekstach, literatura stała się narzędziem polemicznym, ukazywano w niej różne metody walki z zaborca Najważniejszymi utworami poruszającym ten problem jest III część Dziadów, u także Kordian i Konrad Wallenrod. Sytuacja polityczna implikowała tworzenie dzieł w duchu tyrtejskim ukazującym jednocześnie martyrologię narodu polskiego. Zrodziła również dotychczas nieznane w myśli filozoficznej poglądy próbujące nadać klęsce i cierpieniu sens (mesjanizm, -► prowidencjalizm), wpisać cierpienie Polaków w nieznany ludziom boski plan.

powstania listopadowego i wielki exodus pokonanych poza granice Kraju zdecydował o podziale na literaturę emigracyjną (-* Wielka Emigracja) i krajową. Wśród ponad sześciu tysięcy uchodźców, obok elity politycznej i naukowej, na emigracji znaleźli się wówczas liczni pisarze, a wśród nich Mickiewicz, Słowacki i Krasiński. Nie brali oni udziału w powstaniu, ale potrafili w głęboki i przenikliwy sposób przedstawić powstańcze wydarzenia i sytuację narodu w okresie popowstaniow ym. W następnym dziesięcioleciu do grona emigrantów dołączył -> Cyprian Norwid. Charakter wydarzeń historycznych sprawił, iż podstawowym dylematem całej ówczesnej literatury stal się problem słowa i czynu. Rozważano go w* tekstach literackich, własnym przykładem próbowano zachęcić innych do realizowania wielkich słów^r poezji. Krasiński wraz

(W epoce romantyzmu rozwinął się kult wybitnych jednostek - wielkich wodzów, poetów, myślicieli, mających wpływ na kształtowanie się nowych prądów kulturowych. W Polsce na kształt literatury oddziaływali wy-bitni poeci: Mickiewicz, Słowacki, Krasiński, a także Norwid. Ich życie, tak jak literacki dorobek, sprzyjało powstawaniu legendy wieszczów. Kwestią poruszaną w licznych dziełach literackich była sprawa lauru pierwszeństwa wśród polskich poetów. '

ryczna (-> fragment) forma dzielą, często wykorzystywana w powiciach

.oetyckich.

Romantyzm - okres walk o wolność narodów i jednostek - był czasem gwałtownego rozwoju tradycyjnych gatunków literackich. Wówczas powstał nieznany dotąd gatunek, wspominana już - powieść poetycka. Całkowicie przeobraził się dramat, który porzucił antyczną zasadę trzech jedności, stał się formą najdoskonalej oddającą myśl romantyczną. Wielkie dramaty, takie jak Dziady Mickiewicza, Kordian Słowackiego czy Nie--Boska komedia Krasińskiego poruszają kwestie egzystencjalne i historiozoficzne, odnoszą się do ówczesnych ważkich tematów filozoficznych, etycznych, politycznych.

Dziełem wybitnym, wybiegającym formalnie i tematycznie od gatunków i tematów romantycznych jest Pan Tadeusz Mickiewicza. I tum podtrzymuje tradycję eposu homcryckiego pod względem języka i on-strukcji narratora, treść jednak ukazuje zwyczajnych ludzi " ^{u 1} skim świecie, pełnym zarówno komicznych sytuacji, jak i ^,mzu>

Testament mój, -► Rozłączenie, W pamiętniku Z<>///