DSC01462

' 328

' 328

Niech nić mojego życia pęka I niechaj śmierci biją dzwony?

■

FAUST

U

I95J Teraz w otchłaniach zmysłowości Ugaśmy pożar namiętności!

Za tajemnicy magiczną zasłoną Niech będzie każdy cud na zawołanie!

Rzućmy się w izekę czasu rozpędzoną, fiooj Niech nas poniesie zdarzeń falowanie!

1 niech uciechy i cierpienia,

Wielkie zwycięstwa i przegrane Trafiają mnie, jak chcą, na zmianę.

Mężczyzna musi działać bez wytchnienia. MEFISTOFELES

(105] Ja d miar nie narzucam ani celu.

Jeżeli chcesz wszystkiego posmakować.

Tutaj coś skubnąć, tam coś upolować,

No to na zdrowie, przyjacielu.

Lecz bierz, co dają, nie bądź głupi!

FAUST

fnoj Powtarzam: nikt za radość mnie nie kupi.

Chcę się odurzyć rozkosznym cierpieniem, Miłosną nienawiścią, rzeźwiącym zmartwieniem. Z pędu ku wiedzy teraz uleczony,

Przed żadnym bólem się nie zamknę [115J I czym ród ludzki został obdzielony,

Tego ja zakosztować teraz łaknę.

Chcę duchem sięgnąć od nizin po szczyty.

Ludzkie zgromadzić dole i niedole w sobie,

By wszystkich byt uczynić moim bytem [120] I spocząć wreszcie tak jak wszyscy w grobie.

(tłum. Jacek St. Buras)

juuu.uuuu uuuU>/.W.UWUUW    %j±J.

Polecenia do tekstu

7. Opisz stan psychiczny Fausta wyrażony w jego pierwszej wypowiedzi. Zacytuj odpowiednie fragmenty ilustrujące twoje ustalenia.

2.    Określ, wobec jakich powszechnie uznanych wartości i norm działania buntuje się Faust

3.    Jak diagnozuje stan uczuciowy Fausta Mefistofeles i jaką terapię na to proponuje?

4.    Wyjaśnij, na czym polegają paradoksy występujące w wypowiedzi Fausta w wersach 69.-78,

I ^ określ, co proponuje Mefistofeles Faustowi w wersach 79.-82. oraz co powtarza J * wersach 102.-109. Nazwij tę postawę etyczną.

I 1 \Vyja^nij. dlaczego Faust odrzuca propozycje Mefistofelesa.

I s, jakie warunki wygrania zakładu przez Mefistofelesa wymienia Faust? Przedstaw I sytuacje, które bohater dramatu uzna za podstawę wygranej diabła i zarazem za swą I, osobistą klęskę.

I 9. Na podstawie wersów 110.-120. określ pragnienia Fausta (zwróć szczególną uwagę I na sens wersu 110.).

I 10. Wyjaśnij, na czym polega transgresywny wymiar pragnień Fausta.

f ji Rozstrzygnij, czy Faust dąży do absolutnego poznania, czy absolutnego szczęścia.

1! Uzasadnij odpowiedź.

J| 72. Oceń postawę bohatera - czy można pod względem etycznym zaakceptować jego I pragnienia i cenę, którą jest w stanie zapłacić za ich spełnienie? (Mefistofelesa i jego ofertę I potraktuj symbolicznie).

Praca domowa

1. Odwołując się do całości lektury, wyjaśnij symboliczny sens miejsc przebytych przez Fausta i Mefistofelesa; przedstaw ludzkie pragnienia, które te miejsca oznaczają.

2. Porównaj sens i warunki zakładu Pascala (patrz: lekcja 29.) z paktem Fausta z Mefistofelesem.

3. Zinterpretuj wers 77. wyżej cytowanego fragmentu Fausta w świetle fragmentu listu Wertera z 28 sierpnia 1771 r.:

»»[...] kwiaty życia są tylko złudą! Jak wiele ich przemija, nie zostawiając śladu po sobie, jak mało ich wydaje owoc i jak mało z tych owoców dojrzewa! A jednak jest ich jeszcze dość, a jednak... O mój bracie, czyż możemy pozwolić, by dojrzałe owoce leżały zaniedbane, pogardzone, by zwiędły niespożyte i zgniły?*.

Tworzenie własnego tekstu

Porównaj sposób przedstawienia i postać indywidualizmu w postawach Fausta • Wertera - głównych bohaterów dwu znanych ci utworów Johana Wolfganga Goethe⁰-^POJĘCIA KLUCZOWE POSTAWA FAUSTYCZNA - postawa wynikająca z rozczarowania zgłębioną wiedzą i powszechnie uznawanymi wartościami. Prowadzi do odrzucenia dotychczasowego żyda i podjęcia poszukiwania obciążonego osobistym ryzykiem, lecz prowadzącego do głębszego poznania świata i życia. Fausiyzm cechuje indywidualistyczne przekraczanie ograniczeń kulturowych i społecznych oraz amorałizm - dążenie do celu bez względu na uznane powszechnie wartości etyczne. TRANSGRESJA - w nauce o kulturze (antropologii kulturowej) określa się tak proces przekraczania przez ludzi obowiązujących norm, w szczególności etycznych i religijnych. Transgresja wiążę się z przełamywaniem zakazów tabu, odrzuceniem uznanych granic dobra i zła oraz wkraczaniem przez człowieka w sferę sacrum. INDYWIDUALIZM - patrz: s. 312. PARADOKS - patrz: s. 167.