DSC05088

XXIV WSTĘP

znakomita książka Stanisława Kota: Andrzej Frycz Modrzewski. Studium z dziejów kultury polskiej XVI w. (Kraków 1^19. II wyd. 1923), do dziś podstawowe źródło informacji wszystkich ..fryczoiogow” Cechą charaktery'styczną znacznej części dzieł pośw ięconych naukowej analizie twórczości Frycza była - zarówno w XIX, jak i w XX w. -tzw „wpływ ologia*. upraw iana czasem także przez tych, którzy nieraz z dużym wysiłkiem przeorywali trudny grunt i dostarczali wiele materiału faktycznego. Z upodobaniem doszukiwano się wpły^wów, jakie na Frycza wyw arli pisarze starożytni i renesansowi, jak gdyby to w łaśnie, a nie powiązania z konkretną sytuacją było decydującą miarą oceny dorobku myśliciela. Obok tej cechy rzuca się w oczy mna: krążenie niejako po peryferiach problematyki centralnej. Tylko częściowo można to zrozumieć w świetle braku opracow ań zagadnień szczegółowych, natomiast było rzeczą charaktery styczną, że zagadnienia główne były pomijane i często nie doczekały' się opracowania. I tak np. zapowiedziane jeszcze w 1919 r. przez Stanisław a Kota. najwybitniejszego i najbardziej kompetentnego znawcę Frycza, studium O poprawie. nigdy nie zostało napisane.

Szczególną popularnością cieszyć się zaczął Frycz właściwie dopiero w latach pięćdziesiątych XX stulecia, co wiązało się przede wszystkim z czterechsetną rocznicą ukazania się drukiem jego O poprawie: 1551-1951. Wydana w 1962 r. we Wrocławiu Bibliografia zawiera dokładny wykaz lawinowo narastającej literatury o Fryczu, co wiązało się zwłaszcza z obchodami Roku Odrodzenia i i 952 3). Poszerzaniu się znajomości jego dzieł nie zawsze towarzy szyło pogłębianie zawartej w nich problematyki, bo pragnąc doszukać się w O poprawie antycypacji tych wszystkich idei, jakie ożywiały „rozwój socjalizmu od uto-

du “    ^{7 a uol}*a ^zaPozna_n%ch 7^{>C2a 00} *c-

- Ąo nauki" awansowano mcjcdnokrotnic Ft*c» do n*

p^{łł a} większych - a dotąd zapoznanych - mv_

dut»a)^

rodzenia    •    ~-°"»zyinó» ^

_Gdv jednak dziś oddzielimy _te <izta przeważnie dla populamonauW^t''^' »t-autentycznych naukowych studiów ₀^^P°^bBcS^raS*») od _t0 znaczny postęp w badaniu żv_Cia i d/jr' ^zcosl^nię-wszy stkim coraz jaśniej widać 'to _{co Bo}'^Cf , -'^cza Ptzede nialo i to. co go z mmi łączyło Obeaiie kT ^Ch °^droz' ustały- przy' czym ich cechą szczególna 1, ^{U le me} widocznych teraz wyTażnie luk. Można się bs _ł^U*^Upetn,enie konaC podczas sesji zorganizować » warszaw^ ££

CU Staszica w czterechsema rocznice śmierć, r ™

^wą 7°^ \,^JeS0 T^rCZ0ŚCI- ^a **»■*» rola środowi-ska krakowskiego u krystalizowaniu się pogląd™ autora

0    poprawę. Podobną rolę spełniła sesja w W olborzu, która - przy okazji tejże rocznicy - doty czy ła głównie dawnej

1    dzisiejszej roli miasteczka, w którym rządy przez wiele lat sprawował właśnie Frycz. Łącznie z nakręconym w 19"4_r. filmem telew izyjnym o w’olborskim wójcie, wszystko to zdaje się świadczyć, że badania nad tym pisarzem i upowszechnianie jego dorobku przy swoją jego idee kraiowi, który w poszukiwaniu kształtu nowej kultury coraz lepiej ocenia dorobek dawnej i coraz trafniej rozumie jej rolę

Jest jeszcze wiele do zrobienia w tej dziedzinie, a zw łaszcza w kierunku udostępnienia cudzoziemcom podstawowych przynajmniej informacji o miejscu Frycza w sterze renesansowej myśli społeczno-politycznej. Ilość obcojęzycznych publikacji o nim nie jest wielka, choć w bieżącym stuleciu ukazało się na ten temat szereg prac po francusku. niemiecku i angielsku. Ciągle jednak brakuje choć-