DSCF5594

250 Podtyp: skorupiaki — Crustacea

Ryc. 195. Budowa powłoki ciała skorupiaków.

1 — błona podstawna, 2 — nabłonek (hipoderma, epider-ma), 3 — prokutykula, 4 — epikutykula, 5 — gruczoł te-g u mentalny, 6 — ujście gruczołu, 7 — komórka nerwowa, 8 — szczecina (wg różnych autorów, zm.)

rozpoczynają 3 pary- zwojów głowowych, zwane niekiedy mózgiem. Te 3 podwójne zwoje, to pro-to-j deuto- i tritocerebrum. Protocerebrum unerwia oczy; z deutocerebrum wychodzą nerwy antenularne (czułków I pary) oraz te, które unerwiają mięśnie słupków ocznych (u tych skorupiaków, które mają oczy na słupkach), wreszcie-tritocerebrum unerwia czułki 11 pary (anunnae). Para konektyw wychodzących z tritocerebrum w dół i ku tyłowi otacza przełyk i łączy mózg ze zwojem podprzełykowym, który często powstaje ze zlania się zwojów kilku zagębowych (postoralnych) segmentów głowowych, unerwiając żuwaczki i dwie pary szczęk. Ogromna rozmaitość tagmatyzacji ciała skorupiaków ma swoje odbicie w budowie centralnego układu nerwowego Pierwotny, drabinkowy przebieg brzusznych psi nerwowych występuje u A nawraca, Cepbalocarida i Remipcdia (ryc. 196.A). U większości pozostałych skorupiaków zwoje poszczególnych segmentów zlewają się, tworząc brzuszny łańcuszek nerwowy, który na pewnych odcinkach ciała (np, w tylnej części tułowia niektórych Asiacidea) może mieć jeszcze chirik tar drabinki (ryc. 196.B). Wśród Malacostraca grupą o największej koncentracji brzusznej częśd centralnego układu nerwowego są kraby (Brachyura). U tych skorupiaków wszystkie tułowiowe i odwłokowe (znacznie zredukowane) zwoje zlewają się w jedną, okrągtawą tarczę, z której gwiaździście wychodzą na boki nerwy unerwiające przydatki ciała (ryc. 196.Q. U wielu grup skorupiaków o silnie skróconym ciek brzuszna część centralnego układu nerwowego jest skoncentrowana jako okrągławy, jeden duży brzuszny zwój nerwowy (np. Cirripedia, Ostracoda, Branchiura, Cladocera). W centralnym

Ryc. 196. Plan budowy centralnego układu nerwowego Crustacea o różnym stopniu koncentracji.

A — drabinkowy (np. Anostraca). B — łańcuszkowy (np. Astacidea). C—silnie scentralizowany (np. Brachyura) (wg różnych autorów, zm.)