DSCF5610

I

I

260 Podtyp: skorupiaki - Crustacea

filtratory, żyjące w domkach ze sklejonych wydzieliną ziaren osadu (np. Ampeliscidae, Corophiidae). Typowymi nekrofagami są równonogi z rodziny Cirolanidae czy obunogi z rodziny Lysianassidae. Wiele krabów, to drapieżniki, odżywiające się wie-ioszczetami lub mięczakami. Klasycznymi drapieżnikami są rawki (Stomatopoda).

Tryb życia poszczególnych stadiów rozwojowych większości gatunków Crustacea jest różny. Stadia larwalne najczęściej są organizmami planktonowymi i odżywiają się zwykle zupełnie inaczej, niż osobniki dorosłe. Gdy liczba stadiów larwalnych jest znaczna (np. u Euphausiacea) wielokrotnie dochodzi do zmiany diety w czasie rozwoju osobniczego.

Filogeneza

RAMKA 9. Skorupiaki wód podziemnych

Skorupiaki są stawonogami, które dominują f faunie ekosystemów wód podziemnych i intcrsiycjiiu^ oraz jaskiń lądowych i podmorskich, \| tym pozbawionym światła i produkcji pierwotnej środowy stwierdzono dotąd ok. 3000 gatunków Crustacea, które są stygobiontami, czyli organizmami typowymi 4 tych właśnie ekosystemów (Koenemann it Holsingcr, 1999; Magniez, 1999; Sket, 1999; Coincau, 200| Hobhs, 2001), Najwięcej stygobiontycznych skorupiaków należy do obunogów (Amphipoda, ponad 700 gj. tunków), widlonogow (Copepoda, głównie Harpacticoida - ponad 600 gal), równonogów (Isopoda -nad 500 gai.), malżoraczków (Ostracoda - ponad 300 gat.) i dziesięcionogów (Decapoda ~ ponad 150 Niektóre grupy skorupiaków są znane jedynie z wód podziemnych (Remipedia, Bathynelli^ Thcrmosbacnacea, Stygocaridacca, Spelacogriphacea). Szczególnie bogate w gatunki Crustacea są woty podziemne Europy Południowej, głównie Bałkanów oraz Stanów Zjednoczonych, z tak charakterystyczny, mi, wielogatunkowymi rodzajami obunogów (Amphipoda), jak Niphargus (studniczki) w wodach curopei-skich (ok. 300 gat,), czy Stygobromus w wodach amerykańskich (ponad 100 gatunków), W podziemnych wodach Polski, z powodu niedawnej, lodowcowej przeszłości naszego rejonu Europy wody podziemne ja ubogie w gatunki skorupiaków. Wśród lepiej poznanych Malacostraca stwierdzono dotąd w Polsce 6 gaiu_n. ków studniczków (Niphtrpu)> 2 gatunki obunogów z rodziny Crangonyctidae (w tym jedyny endemit sko. rupiaczy w Polsce - Cmgonn paxi) oraz po jednym podziemnym gatunku z rzędów Bathynellacea (Mwk mus) i Isopoda (Pmstks slrns) (Skalski, 1981,1983; Sywula, 1989).

odnóżami korpusu, już w kamhryjskich osadach napotkano skamieniałości podobnych do plywika larw z 3 parami przydatków. Za najbardziej pry, mitywne, współcześnie żyjące skorupiaki uważano CephaJocarida do czasu odkrycia w 1981 r. fopatono-gów - Remipedia. Obecnie tę grupę wielu Jcarcyno-Jogów uważa za skorupiaki o jeszcze pierwotniejszej budowie, ze względu na długi, homonomicznie segmentowany korpus zaopatrzony w klasycznie dwu-galęziste, łopatkowate odnóża, segmentalnie ułożone wypustki jelitowe i drabinkowy układ nerwowy, i Kołejnymi prymitywnymi i starymi skorupiakami / są Bmchiopock To grupa o bardzo różnorodnej M budowie; obejmuje zarówno skorupiaki bez km-paksu, jak i z karapaksem bardzo dużym i rozmaicie wykształconym, tarczowatym lub dwuklapkowyir o ciele wielosegmentowym lub silnie skróconyr Cecha wspólną jest redukcja lub nawet brak obu;