91
90
■
wuryt
tomórkiCNCrt*
Vo
sil#1
, K „siplti Ul brak moiliwofci morFologic/n Bi bm6rek|jll barierę
** ** ......— tok J^'*^^*"**,*!
kcji, W^rńżnia się kilka'$91 ^if" ^|ywcm- ,3;naidujWch *i? w hcm„limflc. r6żnych
KI
Komó^i c/udowc (scnsoncznc) przekazują impulsy ^ (jowo do centralnego układu nerwowego. Ich części somatyc,ne i warstwie kutikulamej. na powierzchni ciała owada, gd/ie ^6
n ijH
piją innego typu receptory, a tak/e w lóźnycn omanach wew^j/ nwiffifljł)' tych komórek sąbatdzo kttitkie, podczas gdy jjjŁj suwunkowodhigie. Neurony czuciowe są dwubiegunowe, komófła ^ komórki ruchowe (motoiycznc) mają swoje struktury :S(|j tyiTiie zlokalizowane w zewnętrznej warstwie zwojów ncnvowyc. j ją zwykle jednobiegunowe u owadów. Ich ciała komórkowe. bardzo duże, o średnicy powyżej I00 pin. Dócelówo ich jt|0l^j przekazują impulsy odśrodkowo do gruczołów lub mięśni.
komarkt skojirz^iowe komórki skojarzeniowe (asocjacyjne) mieszczą się całkowy cie w zwojach lub stanowią połączenia między segmentowe / j|^ uii zwojami w brzusznym łańcuszku nerwowym. W związku z ty^ wyróżnia się dwie grupy komórek skojarzeniowych: lokalne i Ł dzysegmemowe, Lokalne komórki skojarzeniowe mogą przesyp impulsy elektryczne bądź tylko wykazywać pobudliwość stopni^ n Komórki skojarzeniowe bardzo często kontaktują się między sobą, a także z neuronami czuciowymi i ruchowymi. Odgrywaj, one niezwykle ważną rolę w skoordynowanej komunikacji mię, dzy narządami zmysłów a układem mięsni i centralnym układem nerwowym. Struktury somatyczne tych komórek leżą w warstwie zewnętrznej zwojów. Owady mają kilka różnych neuroprzekaźni-ków. Niektóre działają hamującą, dowodem czego jest uwalnianie kwasu y-aminomasłowego (GABAL powszechnie występującego w zakończeniach nerwowych. Inne zw iązki w neuronach skojarzę, niowycb mają działanie pobudzające.
W układzie nerwowym owadów zawsze są obecne komórki komórki glejowe glejowe. Osłaniają one wypustki aksonalne i neurytow e oraz ciała komórkowe neuronów. Mogą one tworzyć podpory strukturalne pełnić funkcje odżywcze i metaboliczne oraz ochronne, zabezpie-czając przed wpływem różnych związków chemicznych i jonów Przypisuje się im także udział w procesie naprawy w ypustek, w razie ich uszkodzenia, oraz przy odbieraniu i przetwarzaniu informacji
chemic/nycb. Wicie komórek glejowych zititjduie liii i *~-L
r „rfllych warstwach każdego zwoju, gdzie „taj, ^ - Js** | ^chodzące z nich neuryty oraz, aksony.
ŻJLlf ncuronto charakteryzuje się niewielkimi ramia-f§y| struktury komórkowe mają wielkofó tylko kilku mi-/ j#. «>ch aksony **"“* m"icjsze'0bolt Wl> u owadów /jt noliron-v nlhr^mie'które Wagwi precz zwoje odwło-Pl ?lVojów tułowiowych, a powstały w centralnym układzie /1, .ni przot zespolenie sąsiadujących ze sobą neuronów seg-/'!vcb’ Syiiopsy, łączące te zwoje, są raczej natury elektrycznej if|p|a ^ pliflWJa szybkiemu przewodzeniu
rZ pfzypuszczasią, że występują one u wszystkich owadów, yklad ti karaczanów ciała somatyczne neuronów olbrzymich
W
jF. wyrostków rylcowych. Aksony komórek olbrzymich bieg* §P «v0je odwłokowe do zwojów tułowiowych, gdzie poprzez
.rfCZ * * • i ■
n(1 jąCZą się z nerwami ruchowymi prowadzącymi do odnóży. /^vja w bardzo szybkie przekazanie informacji z wyrostków do ^ ^amiając behawioralny mechanizm szybkiej ucieczki.
|U^oI1A neurosekrecyjne mają zwykle duże ciała komórko* ^ monopolame i występują we wszystkich zwojach brzusz* ^ora7 w mózgu owadów. Ich ciała komórkowe sązlokalizowa* fi sferycznie w zwojach. Większość produkowanych przez nie ,!t^0I)Jto peptydy lub małe białka (wyjątek stanowią takie neu* ^ ekaźniki jak acetylocholina, kwas y-aminomasłowy i niektóre ^geitne aminy). Znana jest sekwencja ponad 100 neuropeptydów ale poznano dobrze działanie zaledwie kilku z nich.
neurony olbrzymie
jf ; sję w ostatnim zwoju odwłokowym i mają synaptyczne i neuropilem tego zwoju i z neuronami czuciowymi pa
komórki
neurosekrecyjne
Centralny układ nerwowy owadów składa się z mózgu i tasz* 0 łańcuszka nerwowego (ryc. 33). Układ ten ma budowę me-
0ffT
i^sczną. Tworzy go szereg parzystych zwojów nerwowych połączonych ze sobą międzysegmentowymi podłużnymi j.onektywami, a w obrębie segmentów poprzecznymi komisura-
3.4.1, Budowa centralnego, trzewnego i obwodowego układu nerwowego