DSCF6672

V.A\'!A OWADÓW

Cv S/Htop Kuicn do oknag

3. Metody zbioru i obserwacji owadów oraz zasady klasyfikacji

Gdyby dzielić ludzi pod względem ich stosunku wobec owadów, moina by Ich podbielić na co nąimniej dwie grupy. Pierwszo z olch to ludzie zafascynowani bogactwem I różnorodności!} owadów, drugo to ludzie traktujący owady jako uda* stworzenia, których najlepiej byłoby się pozbyć. Cl pierwsi często poświęcają c tycie poszukiwaniom Interesujących gatunków, obserwacjom życia owadów czy zbierz i kolekcjonowaniu okazów. Cl drudzy, których Instynktowną reakcją na widok owa czy innego małego stworzenia poruszającego się na więcej niż na dwu parach odra jest ciśniecie w nie ciężkim przedmiotem, mogą ewentualnie zostać specjalista postukującymi nowych, skuteczniejszych środków zwalczanie owadów. Mówiąc Jedr bardziej poważnie, owadów nie można zignorować, czasami trudno z nimi żyć. ale tj nich zyde człowieka byłoby niemożliwe. Wiele z nich uważanych jest za „szkodliw dla człowieka, jednak grupa nazywanych .pożytecznymi* jest nie mniej liczna. Liczi takich, z których efektów działalności korzystamy na co dzień, bez świadomości tej faktu, jest o wiele większa.

3.1. Reguły postępowania

Chcąc rozpocząć obserwacje I oznaczanie owadów oraz ewentualnie Ich zbierani I gromadzenie kolekcji mającej wartość naukową, konieczne jest przede wszysttur poznanie warunków, w Jakich one żyją I ich powiązań z otoczeniem. Owady możn obserwować i zbierać przez cały rok. nawet zimą, np. pośnieżek Boreus hyemalis przedstawiciel wojsiłków (Mecoptera) występuje od października do marca. Owad można obserwować o różnych porach dnia, a nawet nocą, w rozmaitych warunkaci pogodowych, np. wczesnym rankiem po obeschnięciu rosy, tuż po deszczu, czj o zmierzchu, w duszny i parny wieczór, a nawet w chłodne i słotne dni.

W badaniach terenowych niezbędne jest przestrzeganie kilku zasad, które pozwolą na zminimalizowanie ingerencji w środowisko oraz uchronienie rzadkich przedstawicieli fauny.

1. Wszystkie owady są cennymi i bardzo istotnymi składnikami ekosystemów, dlatego wolno je zbierać tylko wtedy I wyłącznie w iłośd, jaka jest niezbędna do badań. Jeżeli gatunek jest łatwy do oznaczenia w warunkach terenowych, należy uwolnić go po zanotowaniu liczebności oraz po przeprowadzeniu niezbędnych obserwacji.

2 Nie wolno zbierać owadów na terenie parków narodowych, rezerwatów przyrody oraz innych obszarów polegających ochronie.

Wyjątkiem mogą być badania prowadzone przez pracowników instytucji naukowych, przed których rozpoczęciem wymagane jest uzyskame specjalnego zezwolenia od odpowiednich władz.

3. Metody zbioru i obserwacji owadów oraz zasady klasyfikacji

W przypadku gatunków chronionych dotyczy to nawet prowadzenia obserwacji I fotografowania.

3.

4.

Całkowicie zakazany Jest zbiór owadów podlegających ochronie, (wg rozporządzenia ministra ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa z dnia 6 stycznia 1995 roku [Dz.U. Nr 13, poz. 61) obowiązującego od 1 kwietnia 1995 r.), których lista przedstawiona jest w innym rozdziale.

Zebrane materiały muszą być starannie opatrzone etykietą, z podaniem daty, miejsca, metody zbioru, środowiska oraz nazwiska zbieracza. Materiały te winny być opracowane przez specjalistów, a okazy zdeponowane w kolekcjach naukowych, wyniki badań winny być udostępniane w formie publikacji lub raportów. Nie wolno dopuścić do zniszczenia okazów, także w kolekcjach szkolnych.

3.2. Sprzęt używany do zbioru i obserwacji owadów oraz zasady jego używania

Ryc. 23. Siatka entomologiczna

Ryc. 24. Czerpak entomologiczny - konstrukcja składanej ramy mocowanej do drążka śrubą dociskową

Siatka entomologiczna (ryc. 23) służy głównie do połowu owadów w locie, zwłaszcza delikatnych, jak np. motyle. W zależności od badanej grupy owadów, siatki te mogą być różnie modyfikowane w zależności od potrzeb. Generalnie, siatka taka sporządzona Jest z delikatnego i sprężystego materiału. Ważne jest, aby powierzchnia siatki była możliwie gładka, tak aby nie ścierała włosków i łusek na skrzydłach I ciele oraz by nie powodowała zaczepiania się pazurków, kolców, itp. ciała owadów. Siatka entomologiczna ma kształt worka o zaokrąglonym zakończeniu, o długości około 50 - 60 cm lub więcej, rozpiętego na obręczy o średnicy 30-40 cm. Brzeg siatki dobrze jest obszyć grubym, mocnym materiałem, tak aby go wzmocnić i zabezpieczyć przed przecieraniem. Obręcz siatki wykonana jest zwykle z dość sztywnego drutu o średnicy 4 mm. aby się nie wyginała. Może być ona stała lub składana z dwu lub czterech części. Obręcz połączona jest z drążkiem uchwytem, śrubą dociskową lub gwintem. Drążek w zależności od potrzeb ma od 0,5 do 1,5metra długości. Przy łowieniu siatką entomologiczną należy zwracać uwagę nie tylko na owady łatające, lecz także na miejsca, gdzie owady siedzą odpoczywając, bądź ukrywają się. Powinno się więc przeglądać gałęzie, liście, pnie, kłody, ściany budynków, itd. Owady wypłasza się delikatnie wstrząsając rośliną, uderzając lekko kijem o gałązki, itp. Jako pierwsze uciekają owady dobrze latające, biegające i skaczące oraz niektóre pająki. Duże owady wybiera się pęsetą, zaś drobne owady wybieramy dokładnie ekshaustorem, w tym przypadku wkładając głowę nawet do siatki, tak by owady nie uciekały.

Czerpak entomologiczny jest podobny do siatki entomologicznej, lecz worek wykonany jest z cienkiego, mocnego i miękkiego płótna (ryc. 24) i służy on do

0