284 7. Kształtowanie reduktorów
Rys. 7.4. Schemat reduktora dwustopniowego Ryt, 7.5. Schemat przekładni trzystopniowej
spełniając też warunki dobrego smarowania, mają reduktory, w których średnice kół (a nie zębników) wszystkich stopni są do siebie zbliżone. Przekładnię dwustopniową z kołami walcowymi można też zaprojektować w układzie przedstawionym na rys. 7.6. Układ ten charakteryzuje współosiowość wału wejściowego i wału wyjściowego.
Na rysunku 7.7 przedstawiono reduktor z kołami stożkowymi. Stosuje się go wówczas, gdy z konstrukcji maszyny wynika konieczność usytuowania wałów pod kątem. Przekładnie stożkowe są bardziej skomplikowane w wykonaniu i montażu ze względu na konieczność utrzymania dodatkowo tolerancji kątów. Poza tym racjonalne przełożenia nie przekraczają 4. Dlatego też przekładnie stożkowe stosuje się, gdy jest tego rzeczywista konieczność.
W takich przypadkach oraz gdy ma się zrealizować przełożenie większe od 4, stosuje się przekładnie stożkowo-walcowe (rys. 7.8), w których pierwszym stopniem jest przeważnie stopień z kołami stożkowymi, a pozostałe przełożenie realizowane jest na stopniach z kotami walcowymi.
Ryt. 7.6. Schemat reduktora współosiowego
Rys. 7.7. Schemat reduktora stołkowego
Rys. 7.8, Schemat reduktora stożkowo-walcowego
Wytwórnie reduktorów zębatych produkują także zespoły w postaci reduktorów połączonych bezpośrednio z silnikami elektrycznymi. Zespoły te, zwane motoreduktorami, są bardziej zwarte niż gdyby oddzielnie montowało się na wspólnej podstawie (ramie) poszczególne podzespoły. Ze względu na szereg zalet (odciążenie od konstruowania i wykorzystania wspólnej podstawy, ominięcie problemów montażowych, doboru sprzęgła itp.) są one coraz chętniej stosowane w układach napędowych.
Warto też od razu wspomnieć, że ostatnio ze względu na wiele zalet (m. in. zwartość budowy, mały ciężar, współosiowość wału wejściowego i wyjściowego) coraz szerzej stosuje się w układach napędowych przekładnie obiegowe. Są one omówione w osobnym podręczniku [39],
7.3. Kształtowanie kół zębatych
Racjonalny kształt oraz konstrukcja koła zębatego zależy od jego przeznaczenia, technologii, parametrów eksploatacyjnych (prędkości) oraz od doboru materiału. Małe walcowe koła zębate mogą być wykonywane w postaci pełnych tarcz (rys. 7.9), oczywiście z otworem w celu osadzenia ich na wale. Jednak coraz częściej małe koła (zębniki) wykonuje się przez nacięcie uzębienia wprost na wałkach (rys. 7.10). Jak widać na rys. 7.1 Ob, możliwe jest wykonanie uzębienia nawet w przypadku, gdy średnica stóp zębów jest mniejsza od średnicy wałka. W takim przypadku zęby nacinane są frezem ślimakowym.
Ryt. 7.9. Zębnik do osadzania na wale