DSCN1678

tuacji. zachowanie może przebiegać całko-»roe odmiennie Uwzględnia się ^

"i^i" "^cz£^m’^lko" subiektywnych" na chodzące obiektywnie zachowania, a w k™. sekwencji także na procesy społeczne „Sa-dzimy. iż każda sytuacja winna bvć siudio-wana przez badacza lak. jak doświadcza ici poszczególna jednostka ludzka posiadająca świadomość tej sytuacji. Dla uniknięcia nieporozumień proponujemy odróżnienie sytuacji w tym rozumieniu od obiektywnych warunków, w jakich jednostki ludzkie Żyją i działają. Jednostka mająca do czynienia z pewną sytuacją może nie brać pod uwagę warunków, które wzięte pod uwagę - radykalnie zmieniłyby jej koncepcję sytuacji; często też uwzględnia fakty nie będące częścią warunków obiektywnych" [F. Znaniecki 1971. s. 419]. Nawet w wypadku fałszywego (błędnego) zdefiniowania sytuacji ta przyjęta definicja - w wyniku podjęty ch działań - powoduje pewne realne następstwa. „Jeśli ludzie definiują sytuacje jako rzeczywiste, to stają się one sytuacjami rzeczywistymi w swoich konsekwencjach" (R.K. Merton 1982, s. 462J. To twierdzenie W.l. Thomasa stanowi podstawę mechanizmu samospełniających się przepowiedni.

Sposób wyjaśniania działań podmiotowych zawarty w koncepcji definicji sytuacji stanowi istotny element wielu humanistycznych nurtów współczesnej socjologii, m.in. socjologii fenomenologicznej i etnometodo-logii, interakcjonizmu symbolicznego i in. (AS.)

Zob. postawa jako definicja sytuacji, samospcl-niającc się przepowiednie, socjalizacja, socjologia życia codziennego, współczynnik humanistyczny.

I.iteratura

Merton R K, 1982. Teoria socjologiczna i struk-tura społeczno. PWN. Warszawa ParsonsT., 1964. The Sooal System. I rce I ress.

Glencoc.    . . cu.

Thomas W 1. 1975. Definicja sytuacji |w Uf menty teorii serologicznych Maiencdydo (kiejów współczesnej socjolog zachodniej.

Ifcprywacja 27 /n pierwotnej, Lud. Spóklz Wydaw War-

SZ8W&.

^Ut|w ,^K !^,ń^1%4- ^bcfimuM'    <SKation

^{oJ ,ht}‘^Soc,ai *>«««.

York ' ^ ^{W L K}°^{lb (CdS)}* ^{Frcc ,>rcss}- New

Znaniecki F., 1971, Nauk, o kulturze Narodziny

i rozwój, PWN. Warszawa

Definicje zastępcze, zob ideologiczny model postawy.

Deindywidualizacja. /ob. dcztndywi-dualizacja.

Deinstytucjonalizacja. zob. instyiucja totalna.

Dekompozycja, zob. koncepcja dekompozycji.

Deprywncja. stan upośledzenia; brak zaspokojenia istotny ch potrzeb życiowych Według Charlesa Glocka dcprywacja ..odnosi się do wszelkich sposobów, na jakie jednostka lub gmpa mozc być. lub może czuć się upośledzona w porównaniu z innymi jednostkami lub grupami albo w odniesieniu do jakiegoś zestawu standardów" (cyt za (F. 1 lałaś 1992. s. 120]) Pojęcie to jest przydatne do opisu zróżnicowań społecznych oraz. wyjaśniania przyczyn wybuchu konfliktów. Wyróżnia się przy tym dc-prywacię absolutną stan skrajnego niezaspokojenia podstawowych potrzeb bytowych. oraz. deprywację względną tzn. pogorszenie dotychczasowych warunków

egzystencji. Poczucie względnej dcprywacji występuje również w przypadku, gdy sytuacja bytowa nie ulega zmianie, lub nawet poprawia się. jednak ™>^iany zachodzące u innych oceniane są jako korzystniejsze. Ponadlo odróżnia się deprywację od poczucia deprvwacji. czyli subiektywny odzwierciedlenia stanu upośledzenia, które nie zawsze musi być zgodne znhiekiywn.cisi-niejącą sytuacją. Podkreśla się (np. Ralf