DSCN1689

38 Dystans roli

ność.

nowych informacji. ^^KC^_s^Pf ^Łjo7°-236] decyzji IA. ^Ma,c^Jku 'rn zalani*

;ssssx*fj*>2s

ekk*-3*"is

r/oncto dysonansu: wskazuje ^s,v I

si«ja^ spos*

dzają Się co do słuszności podjąć) ^df >J!L Szereg zależności wskazywanych pr/x/ teorię dysonansu poznawczego rozpatrywać można w ramach szerszego ujęcia, odwołującego się do równoważenia struktur poznawczych, zaproponowanego przez Jeana Piageta [1981]. (A.S.)

Zob. działanie społcc/ne. kognitywizm. model zmiany postaw, wartość

Literatura:

Malewski A.. 1975. Rosdżwięk między uznawanymi przekonaniami i jego konsekwencje. Analiza teorii dysonansu poznawczego l Fe-stingera (w:| tcgoZ. O nowy kształt nauk społecznych. Pisma zebrane, PWN, Warszawa Nunin J.M. jr. 1982. Kontrowersje wokół zmiany postaw lf kierunku teorii perswazji tytartej na rozprzestrzenianiu się reakcji, PWN, Warszawa

Puigct J.. 1981, Równoważenie struktur poznaw-i-zych Centralny problem rozwoju, PWN. Warszawa

Dystans roli. zob. rola społeczna.

Dystrybulywnc ujęcie kultury, zob

kultura

Działania „logiczne”, /ob racjonal

naln^‘^l"^nia """'“K¹™¹'” racjo-

ko dcnnKj^syru^^^*’ ^{/<,h P}°^Sta%Va -^|a'

D/ialanic społeczne (ang sodal „ lub aa), proces prKlnUoccj ak‘C”

S'S7sirss:“~

i"-”** “

cele oraz. sposoby ich realizacji sa czaj warunkowane przez, społec^ ***>• nowione systemy wartości, w Avią^ J ^u^ rezultaty podjętego działania maj.-, ne implikacje społeczne. Na tej _pod’^e^ odróżnia się „działania" od .,d/i_a|_an *** łecznych". Zgodnie z koncepcją M_axa S* bera: „«działaniem» nazywamy ludzkie (obojęuńe zewnętrzne czy utw_m? nc czynienie czegoś, zaniechanie lub J' rowanie). jeżeli i o ile działający * £ (wiążą) z tym zachowaniem pewien _Sub^ tywny sens. Działaniem ttspołecznyrm, zywamy takie działanie, które według _s-*t jego. przez działającego lub działa,^" przyjętego sensu, zostaje odniesione do’/j. chowania innych i według niego jest w _sv'. im przebiegu zorientowane'* |R Benju 1975, s. 231-241]. Max Weber wyrbaui cztery typy działań społecznych tradycjonalne (wynikające z tradycji i przyzwyczajeń), afektualne (emocjonalne), wartości* wo-racjonalne (zorientowane na realizację pewnych wartości, ideałów), instrument no-racjonalnc (nastawione na realizację kon-krełnego celu) [J. Poleszczuk 1989, s. 316-337].

Każde działanie społeczne jest czynr* ścią świadomą; oznacza to. żc podmień „doświadcza efektów objętych swą działalnością oraz jest świadomy zmian, jakie wywołuje” |F. Znaniecki 1971, s. 324], Działanie społeczne składa się przynajmniej / trzech elementów: 1) planu zamierzonego działania bądź sposobu jego realizacji. -ukierunkowanej aktywności podmiotu. celu. który usiłuje się zrealizować [M Ku'^ar 1964. s. 643-644) Obecność tych składaków pozwala odróżnić „działanie" od J*' chowania" (behaviour\ rozumianego reakcja podmiotu na docierające do m^cr‘ bodźce zewnętrzne. Stosowana w socjoky terminologia nie jest w pełni jednoznaczni ^ języku polskim obok pojęcia „dział-¹ ^ społeczne” używa się zamiennie choc^,J; rzadziej - terminu „czynności spolcc^;iK w K^ku angielskim ‘zbliżone . mają pojęcia aci (akt - czym), action