p 9

„zainteresowanie jest nastawieniem polegającym na dążeniu do uzyskiwania coraz to nowych informacji o przedmiocie.”

„nastawienia polegające na skłonności do wykonywania określonych czynności”.

a Potrzeba poznawcza

Przejawy potrzeby poznawczej obserwuje się już od początków ontogenezy człowieka. Potrzeba poznawcza wyraża tendencję do analizowania doświadczeń, abstrahowania, ujmowania stosunków, dokonywania syntez i sprawdzania. W zachowaniu przejawia się na przykład chęcią do zadawania pytań i odpowiadania na nic, zainteresowaniem się jakimiś teoriami, analizowaniem zdarzeń i wyciąganiem z tego wniosków, kładzeniem nacisku na logikę i rozum, samokrytycyzmem, precyzyjnym wyrażaniem swoich opinii, uprawianiem spekulacji myślowych.

Sensem i celem tej potrzeby jest zdobywanie informacji o środowisku, by można było się do niego przystosować, a na wyższym szczeblu rozwoju to środowisko przetwarzać. Potrzeba poznawcza szczególnie wyraźnie ujawnia się w zainteresowaniach i zamiłowaniach.

Często powtarzające się zaciekawienie jakąś grupą informacji, zatrzymywanie na nich uwagi może prowadzić do rozwoju zainteresowania. J. Slrclau, (1978, str. 174) mówi, że

Zainteresowania różnią się między sobą treścią i nasileniem.

Mechanizmami kształtowania się zainteresowań zajmowała się w Polsce A. Gurycka. Autorka ta zaproponowała uogólniony schemat kształtowania zainteresowań u uczniów (1979), który przewiduje następujące etapy oddziaływań:

a postawienie problemu dotyczącego dziedziny, w której chcemy! wzbudzić zainteresowanie,

a udzielenie wskazówek dotyczących sposobów rozwiązania pro-1 blemu,

a samodzielne poszukiwania uczniów, zmierzające do rozwiązał nia problemu,

a doprowadzenie samodzielnych poszukiwań do pozytywnegj wyniku,

a zapewnienie uczniowi satysfakcji z wyniku, na przykład aproł baty społecznej,

a powtarzanie procedury aż do ukształtowania się zainteresował nia.

Szczególnie istotne są dwa elementy tego schematu, aklywnośćl własna w poszukiwaniu wiedzy u osób, których zainteresowania chcemjl kształtować, oraz dodatnie wzmocnienia (nagrody) każdego sukcesu, roztl wiązania problemu, zdobycia informacji. Rozważania dotyczące kształtowania zainteresowań mogą okazać się przydatne w pracy pielęgniarki. W ramach zawodowej funkcji wychowawczej i promowania zdrowia będzie miała ona za zadanie zainteresować osoby objęte swoją opieką zachowaniami zdrowotnymi i wszystkim, co zdrowiu służy. Powyższy schemat jest w tym celu bardzo użyteczny, zwłaszcza w pracy z grupami wsparcia, w których można stawiać problemy do rozwiązania zespołom osób i gdzie łatwo o aprobatę grupy dla osiągniętych sukcesów.

Często łącznie z zainteresowaniami występują zamiłowania. .1. Strelau (1978, str. 174) definiuje jc jako:

Obydwa te nastawienia, zainteresowanie i zamiłowanie, potrafią wzajemnie się warunkować i wzmacniać, ale też nic zawsze muszą iść ze sobą w parze. Na przykład zainteresowaniu zdrowiem i studiowaniu książek na ten temat nie musi towarzyszyć zamiłowanie do ćwiczeń fizycznych, aktywnego wypoczynku itp.

POSTAWY

Wartość, jaką człowiek nadaje znaczącym dla niego obiektom, wiedza

0    naturze tych obiektów, wyuczone formy działania, wiedza o sobie

1    stosunek do samego siebie, ustosunkowania emocjonalne wpływają na pewne utrwalone sposoby zachowania się wobec osób, rzeczy i sytuacji, le sposoby zachowania się nazywamy postawami. Jak łatwo zauważyć wyliczone wcześniej elementy składają się na osobowość danej jednostki, zatem postawy są swego rodzaju wypadkową składników osobowości.

T. Mądrzycki (1977, str. 20) podaje następującą definicję postawy, należy podkreślić, że jest to jedna z licznych definicji formułowanych w literaturze przedmiotu:

„Postawę można określić jako ukształtowaną w procesie zaspokajania potrzeb, w określonych warunkach społecznych, względnie zgodną i trwałą organizację wiedzy, przekonań, uczuć, motywów oraz pewnych form działania i reakcji ekspresywnych podmiotu, /.wiązaną z określonym przedmiotem lub klasą przedmiotów.”

38

139