DSCN1703

ł. PrttgW toclutologtt oiletraletyek_______________

108

Należy dodać, że w ostatnim okresie opracowuje się procesy I logiczne, które należy określić jako pośrednio między procesami odlewniT**⁰' a innymi procesami technologicznymi, takimi jak obróbka plastyczna *1**^ talurgia proszków. Nazywano są one często procesamt mieszanymi i_uh .^m°~ ryjowymi. W związku z tym tradycyjne kryteria klasyfikacji (wymieni powyżej) należy uzupełnić, kwalifikując dany proces do czystych proT^T odlewniczych lub do procesów mieszonych.

2.2. Istota najważniejszych procesów odlewniczych i ich odmiany

12.1. Rodzaje form odlewniczych

Zasadnicze dwa typy form odlewniczych to formy jednorazowe i formy trwale. Bardzo rzadko stosuje się formy wielokrotnego użytku wykonane z grafitu które z uwagi na znacznie mniejszą trwałość w porównaniu z formami metalowymi są czasem nazywane formami póltrwalymi. Ze względu na marginesowe znaczenie, ten trzeci typ form nie będzie dalej omawiany.

Intuicyjnie wydaje się słuszne, aby formy trwałe stosować do produkcji wielkoseryjnej i masowej, gdyż tylko w takim przypadku wysoki koszt takiej formy może się zwrócić. Stosowanie zaś nietrwałych form powoduje konieczność przerabiania znacznych ilości materiałów formierskich. W rzeczywistości sprawa zakresu stosowania obu typów form jest bardziej złożona. Z jednej strony formy trwale, wykonywane z metalu, umożliwiają uzyskanie takich właściwości odlewu, które są trudne do osiągnięcia w przypadku form niemetalowych. Z drugiej zaś konieczność ponownego użycia tej samej formy często ogranicza wydajność procesu, gdyż przed kolejnym zalaniem jest potrzebny czas na ostygnięcie odlewu w formie, jego usunięcie oraz przygotowanie formy. Z kolei wytwarzanie form jednorazowych, prowadzone równolegle do procesów zalewania, krzepnięcia, stygnięcia i usuwania odlewów, nie stwarza takich problemów. Współczesne metody wykonywania form jednorazowych są bardzo wydajne, większość zaś materiałów tych form można ponownie użyć, nie powodując wytwarzania nadmiernej ilości odpadów. Materiały niemetaliczne, stosowane na formy jednorazowe, cechują się ponadto większą odpornością na działanie wysokiej temperatury, co sprawia, że stopy żelaza i innych met o wysokiej temperaturze topnienia są prawie wyłącznie odlewane do tego typ ^ form. Powoduje to, że zdecydowana większość odlewów (wagowo) jest wyt^a rżana przy użyciu form jednorazowych. Więcej informacji na temat zakres stosowania poszczególnych typów form znajduje się w p. 3.3.

Formy jednorazowe

Formy jednorazowe wykonuje się z materiałów, zwanych masami formier* ' ^ których głównym (a czasem jedynym) składnikiem jest stały materi