DSCN1727

76

,mcn.-sam. i    _g0potoźena'

® , pod^wo-

w ***£££& «I-

:^‘Tdo zasadniczych pod^ow

T*** <«"*«%) w impera-™^ach (W*

gradacji wyodrębnia się _przvila|m klasy: dwie biegunowe i pośredn!?^^ pod uwagę wy łącznie jedno kry^/ ^ zwyczaj ekonomiczne (lub kryię^'* — tworw sir    ’    ¹⁷¹ Wt».

cechy mogą być^ kompensowane

Klasy sporne

sssr. r£S «£?

noszący    _uiaCy_Ch w obrębie

(zróżnicowań)    ujmując pro-

wspołczesnych • p    _społcCzcństwo jcsl

■J,-rr czynniki zróżnicowania uznać mc / „za podstawę wyodrębnienia nvch Klas\ uznawane są za wielkie gi P) ^eczneiub zbiorowości społeczno 'm-smy społeczne natomiast za zbiory lub kategorie społeczne.

- Klasy mogą być wyodrębniane na podstawie rozmaitych kryteriów- Najczęściej wskazuje się kryteria ekonomiczne, społeczne i świadomościowe. Uwzględnianie wyłącznic czynników ekonomicznych, a zwłaszcza kryterium własności środków produkcji jest (było) charakterystyczne dla ujęć marksistowskich, w których kry teria wy odrębniania klas społecznych zawarte w pismach K. Marksa i F. Engelsa próbuje się stosować do analizy współczesnych społeczeństw. „Współwystępuje ono również w postaci poglądów akcentujących nie tylko liczebny wzrost, wewnętrzny awans i przodującą rolę klasy robotniczej, ale także nadrzędność jej perspektywicznych, a nawet doraźnych interesów wobec reszty społeczeństwa” (A. Tyszka 1985, s. 360).

Rair Dahrendorf [1959, s. 204) przez klasy rozumie grupy pozostające w konflikcie - „termin «klasa» oznacza grupy konfliktu generowanego przez zróżnicowaną

Stanisław Ossowski [1982J analizuiac

^,nP «*** ⁿbk^^Cr^^^L^k,aS>

^wwh^ «w*S3? iTSS

stej. Jeśli pod uwagę bierze* sJ*!!** czynników - oprócz kryteriów ekotyp nych także takie czynniki, jak poz,^¹' kształcenia, pochodzenie, styl ^ ■ *>• wówczas tworzony jest schemat J? ' syntety cznej. W jego obrębie braki S/

„nadwyżkę" innych cech; 3) ujęcia cjonalnc - kładące nacisk na kompb^. tamość klas; klasy oprócz interesów ciwnych mają także interesy wspólne («£ rzędne). W ujęciu tym klasy są sobie wzajem potrzebne, gdyż każda z nich pełm określone funkcje (zadania), których rea_;. zacja jest niezbędna dla istnienia całejo systemu społecznego. Przykładem ilustn_ > cym ten typ analizy jest funkcjonalna teom stratyfikacji K. Davisa i W. Moore’a[1975 s. 464—176). Ujęcia funkcjonalne są rnejakc przeciwieństwem ujęć dychotomicznsch. w który ch celowo dokonuje się uproszczenia struktury klasowej do dwóch biegunów aby zmobilizować „masy" do zmiaro istniejącego, niesprawiedliwego porządku społecznego. Ujęcia funkcjonalne służą natomiast raczej podtrzymaniu status quo.

Zmiany struktury społeczeństwa Piskiego w okresie powojennym przedstaw : ne były w kategoriach zaniku podziałów klasowych, nakładania się na podziały kła*

sowę nowych podziałów społeczno-zawodowych lub opisu stanów nierówności i zn>^: nicowania (zob. (A. Tyszka 1985. s. 35-*-354)) Po 1989 r. zaczęto podkreślać zna czenie klasy średniej w obrębie struktur) społecznej; upatruje się w niej czynnik stabilizujący procesy zmian społecznych ³ razem jednak pojaw iają się glosy , żc J V duże są różnice między ludźmi zalic2*ⁿ>^1fl’ do wklasy śrcdnicj» i zbyt mało mają ^oni ** sobą wspólnego, aby można by ło sensów^ twierdzić, że razem wzięcifak tycznie t"^' ⁽xlrębną klasę" (H. Domański 1994. s. I^JI