DSCN1730

Koncepcja dramaturgiczna 79

nistycznej - realizacja interesu grupowego (klasowego) służy jako usprawiedliwienie i uzasadnienie eksterminacji oraz różnych form represji w stosunku do osób o odmiennych przekonaniach, a także wobec innych zbiorowości (klas lub narodów) i ich członków. Termin „kolektywizm" występować może w dwóch znaczeniach: jako stanowisko teoretyczne przeciwstawne indywidualizmowi lub jako ustrój polityczny. (A.S.) Zob. holizm, indywidualizm, społeczeństwo.

Kompensatory, zob. deprywacja.

Kompetencja kulturowa, uformowana w procesie socjalizacji zdolność jednostki do właściwego odczytywania, interpretowania i rozumienia znaków oraz symboli przyjętych w danej kulturze. Znaczenie określonego przedmiotu lub czynności zależy w dużym stopniu od kontekstu kulturowego, wjakim występuje. Przejawem kompetencji kulturowej jest umiejętność dostrzegania odcieni i zmian znaczeniowych w powiązaniu z różnymi kontekstami w obrębie danej kultury. Jedną z form kompetencji kulturowej jest kompetencja językowa. (A.S.)

Zob. kultura, socjalizacja.

Komunikacja niewerbalna, zob. interakcja.

Komunikowanie, zob. interakcja, plotka.

Komunizm, zob. kolektywizm.

Koncepcja czterech pragnień W.I. Thomasa, zob. potrzeba.

Koncepcja dekompozycji, jeden ze sposobów analiz i opisu przekształceń struktury społecznej. Dekompozycja odnosi się do cech położenia społecznego (pochodzenie, poziom dochodów, wykształcenie, styl życia itp.) członków jakiejś zbiorowości. Podkreśla się, że współczesne klasy lub warstwy społeczne charakteryzują się mniejszą wewnętrzną jednorodnością (homogenicz-nością) tych cech niż dawniej. Osoby z różnych warstw lub klas społecznych wykazywać mogą znaczne podobieństwo, jeśli chodzi o poziom wykształcenia, wysokość i rodzaj uzyskiwanych dochodów, styl życia. Zasadniczą własnością przemian struktury społecznej jest - w tym ujęciu - zacieranie się różnic klasowych, zanikanie podziałów, przeciwieństw i sprzeczności interesów. W związku z tym mówi się o amorficzności (tj. bezksztahności) struktury społecznej. Ujęcia alternatywne w stosunku do koncepcji dekompozycji akcentują konieczność badania nowych typów nierówności występujących w obrębie społeczeństwa. (A.S.)

Zob. klasy społeczne, socjologia ekonomiczna, struktura społeczna, styl życia, zmiana społeczna.

Literatura:

Tyszka A.. 1985, Badania nad strukturą społeczeństwa polskiego. Próba typologii stanowisk [w:] O społeczeństwie i teorii społecznej. Księga poświęcona pamięci Stanisława Ossowskiego, pod red. E. Mokrzyckiego. M. Oficrskiej. I. Szackiego, PWN. Warszawa.

Koncepcja dramaturgiczna, jeden z nurtów w ramach socjologii życia codziennego, wypracowany przez Ervinga Goffinana. Odwołując się do analogii między życiem społecznym a teatrem zmierza się do wykrycia różnych technik manipulowania wrażeniami stosowanymi przez ludzi i instytucje w ich codziennych działaniach (zob. [E. GoITman 1981]). Podobnie jak w teatrze stosuje się różne zabiegi, aby doprowadzić do wywołania zamierzonego efektu końcowego, także w życiu społecznym jednostki i grupy stosują - często nawet nieświadomie - różnego typu środki mające prowadzić do wytworzenia u partnera odpowiednich wrażeń. Wiąże się z tym także niedopuszczenie do wystąpienia czynników mogących zakłócić „występ" (czyli wszelką działalność, która przebiega w obecności grupy obserwatorów i wywierającą na nich wpływ),

Przykładowo, w życiu społecznym - podobnie jak w teatrze - bardzo często stosowany jest podział na „scenę” i „kulisy". Sceną w życiu społecznym są wszelkiego