DSCN1740

SS Konsumizm

Konsumizm. ideologia propagująca i uzasadniająca konsumpcyjny styl życia. Postawa cbarakteryzująca się niepohamowanym dążeniem do nabywania różnego typu dóbr materialnych oraz korzystania z różnych usług służących zaspokojeniu wyłącznie własnych przyjemności. Obecny w tej postawie hedonizm i chęć „używania" są głównymi celami życiowymi jednostki. Z tego względu konsumizm jest poddawany krytyce ze strony wszystkich orientacji filozoficznych i religijnych głoszących prymat sfery duchowej nad materialną, przewagę postawy typu „być” nad „mieć". Konsumizm rzadko występuje w formie otwartej, jako kierunek teoretyczny lub filozoficzny mający swoich rzeczników. Nurt ten uwidacznia się nie tyle na płaszczyźnie teoretycznego dyskursu, ile w sferze realizowanych przez ludzi postaw i zachowań. Konsumizm jest szczególnie wyraźnie widoczny we wszelkiego typu kampaniach reklamowych, których integralną częścią jest zazwyczaj kreowanie sztucznych potrzeb i chęci natychmiastowego ich zaspokojenia.

Elementy teoretycznego uzasadnienia konsumizmu znaleźć można w niektórych koncepcjach ekonomicznych. Zwiększanie konsumpcji i popytu na różnego rodzaju dobra stanowi jeden z warunków rozwoju gospodarczego: produkcja staje się wówczas bardziej opłacalna, maleje bezrobocie. Zarazem jednak w teoriach ekonomicznych coraz wyraźniej podkreśla się, że model rozwoju gospodarczego ukształtowany w krajach Zachodu, z uwagi chociażby na ograniczone zasoby surowcowe Ziemi, nie jest modelem uniwersalnym. W warunkach gospodarki centralnie planowanej permanentny brak podstawowych dóbr materialnych i usług wzmacniał postawy typu konsumpcyjnego. Kazimierz Z. Sowa [1991. s. 116] zwrócił uwagę, że „kolektywistyczny system gospodarczy sam przez się kształtuje postawy konsumpcyjne społeczeństwa, nie zezwalając na samodzielne inwestycje”. Prowadzi to do relatywnego „kryzysu nadkon-sumpcji”. (A S.)

Zob. korupcjo, potrzeba, socjologia tk**. Literatura:

Sowa K Z., 1991. Gospodarka nUj*.,

*v PoJscr Praktyka i próba teorii Gospodarka cienia. WSP. RrcszAw

Kontakt społeczny, zob. akuka^ amalgamacja, stosunek społeczny, siąć turo wy.

Kontestacja (fr. conlestalion -stionowanie, spór, waśń; łac. coneaa, powołanie na świadka, wszczęcie spa-., postawa sprzeciwu, niezgody, zakwesie* wanie słuszności lub prawomocności. Ką testacja przybiera niekiedy formę nich. społecznego: ruchu sprzeciwu wobec » niejącego typu porządku społecznego. p> litycznego lub systemu oficjalnej knhsi A. Jawłowska [1975] kontestację okrek jako odmowę uczestnictwa w zastanej i*, czywistości. Wskazuje zarazem na podatność sensu tego pojęcia - „zawiera ś w nim zaprzeczenie będące jednocześnie jc-twierdzeniem wartości, w imieniu kMyd się zaprzecza” [ibidem, s. 7]. Tego typ: postawa jest szczególnie wyraźnie widoczna wśród młodzieży (zob. [R- Dyoniziak 1965]).

Przykładem ruchu kontestaiorskiego a wydarzenia r. 1968 w krajach Zachodu Kontestacja młodzieży zaskoczyła ohser»> torów swoim zasięgiem i radykalizmem. Po zostawiła ona głębokie następstwa w sfera kulturowej (zob. [D. Bell 1994]). W Potó w okresie powojennym z różnym natężeniem uzewnętrzniał się ruch kontesiatorsla w stosunku do istniejącego porządku politycznego. Swoje apogeum osiągnął on w ruchu NSZZ „Solidarność” i upadku systemu komunistycznego. „Przyjmujemy, iż w systemie politycznym, nie przewidującym możliwości legalnej arty kulacji interesów, postacią podmiotowości jedynie dostępnej dla grup społecznie podporządkowanych staje się podmiotowość kontestacyjna. Konlestt-cyjność powstaje na podłożu zagrożonych interesów grupowych. Przejawia się zmy