DSCN1740

Konsumizm, ideologia propagująca i uzasadniająca konsumpcyjny styl życia. Postawa charakteryzująca się niepohamowanym dążeniem do nabywania różnego typu dóbr materialnych oraz korzystania z różnych usług służących zaspokojeniu wy łącznie własnych przyjemności. Obecny w tej postawie hedonizm i chęć „używania” są głównymi celami życiowymi jednostki. Z tego względu konsumizm jest poddawany krytyce ze strony wszystkich orientacji filozoficznych i religijnych głoszących prymat sfery duchowej nad materialną, przewagę postawy typu „być” nad „mieć”. Konsumizm rzadko występuje w formie otwartej, jako kierunek teoretyczny lub filozoficzny mający swoich rzeczników. Nurt ten uwidacznia się nie tyle na płaszczyźnie teoretycznego dyskursu, ile w sferze realizowanych przez ludzi postaw i zachowań. Konsumizm jest szczególnie wyraźnie w idoczny we wszelkiego typu kampaniach reklamowych. których integralną częścią jest zazwyczaj kreowanie sztucznych potrzeb i chęci natychmiastowego ich zaspokojenia.

Elementy teoretycznego uzasadnienia konsumizmu znaleźć można w niektórych koncepcjach ekonomicznych. Zwiększanie konsumpcji i popytu na różnego rodzaju dobra stanowi jeden z warunków rozwoju gospodarczego: produkcja staje się wówczas bardziej opłacalna, maleje bezrobocie. Zarazem jednak w teoriach ekonomicznych coraz wyraźniej podkreśla się, że model rozwoju gospodarczego ukształtowany w krajach Zachodu, z uwagi chociażby na ograniczone zasoby surowcowe Ziemi, nie jest modelem uniwersalnym. W warunkach gospodarki centralnie planowanej permanentny brak podstawowych dóbr materialnych i usług wzmacniał postawy typu konsumpcyjnego. Kazimierz Z. Sowa [1991, s. 116] zwrócił uwagę, że „kolektywistyczny system gospodarczy sam przez się kształtuje postawy konsumpcyjne społeczeństwa, nie zezwalając na samodzielne inwestycje”. Prowadzi to do relatywnego „kryzysu nadkon-sumpcji". (A S.)

Zob. korupcja, potrzeba, socjologu Literatura:

Sowa K.Z., 1991. Gospodarka niif

»*' Polsce Praktyka i próba teorii '|vuf'^!

Gospodarka cienia. WSP. Rzeszfo ^

Kontakt społeczny, zob. akult**, amalgamacja, stosunek społeczny, sak? turo wy.

Kontestacja (fr. contesiation - nŁ», stjonowanie, spór, waśń: łac. contestan powołanie na świadka, wszczęcie spoił, postawa sprzeciwu, niezgody, zakwestios. wanie słuszności lub prawomocności. K*. testacja przybiera niekiedy fonnę nd> społecznego: ruchu sprzeciwu wobec » niejącego typu porządku społecznego. litycznego lub systemu oficjalnej kntan A. Jawłowska [1975] kontestację otesh jako odmowę uczestnictwa w zastanej ta-czywistości. Wskazuje zarazem na poufność sensu tego pojęcia - .zawiera są w nim zaprzeczenie będące jednoczesne potwierdzeniem wartości, w imieniu kttnó się zaprzecza” [ibidem, s. 7], Tego typ postawa jest szczególnie wyraźnie widoczna wśród młodzieży (zob. [R- Dyoniók 1965]).

Przykładem ruchu kontestatorskiego n wydarzenia r. 1968 w krajach Zadtodu. Kontestacja młodzieży zaskoczyła obserwatorów swoim zasięgiem i radykalizmem. Pozostawiła ona głębokie następstwa w sfera kulturowej (zob. [D. Bell 1994]). W Potó w okresie powojennym z różnym należeniem uzewnętrzniał się ruch kontestaiotsfa w stosunku do istniejącego porządku politycznego. Swoje apogeum osiągnął on w ruchu NSZZ „Solidarność” i upadku systemu komunistycznego. „Przyjmujemy, iż w systemie politycznym, nie przewidującym możliwości legalnej artykulacji interesów, po stacią podmiotowości jedynie dostępnej dla grup społecznie podporządkowanych staje się podmiotowość kontestacyjna. Komesa-cyjność powstaje na podłożu zagrożonych interesów grupowych. Przejawia się zazwy