DSCN1884

232 Zasada petryfikacji

wego. dotrzymującego wiary, ludzkiego, religijnego, prawego i być nim w rzeczywistości. lecz umysł musi mieć skłonny do tego, by mógł i umiał działać przeciwnie, gdy zajdzie potrzeba (...) dla utrzymania państwa musi częstokroć działać wbrew miłosierdziu, wbrew ludzkości, wbrew rcli-gii. Trzeba więc. by miał on umysł zdolny do zwrotu (...) nie powinien porzucać dobrego. gdy moZna. lecz umieć czynić zło. gdy trzeba" [N. Machiavelli 1987. s. 86 87).

Zasadę nicrcspcktowania integracji należy w idzieć w kontekście szerszych rozważań Machiasellego na temat moralności w polityce. Książę (każdy człowiek władzy) ma do czynienia z ludźmi niestałymi, niewdzięcznymi, kłamcami, tchórzami, żądnymi posiadania - naturę ludzką ocenia Machiaselli pesymistycznie. W myśl takiego założenia zdolność funkcjonowania księcia zarówno w ramach modelu człowieka uczciwego, jak i w ramach modelu człowieka nieuczciwego jest nie tylko uspraw icdli-wiona. ale i niezbędna. Wprawdzie autor Księcia przy znaje, te nie wszyscy ludzie są tacy (jak wyżej opisani), lecz nie daje w-ska-zówek. jak rozpoznać ludzi moralnie wyższych oraz. w jaki sposób wydobyć z ludzi moralnie niższych te lepsze cechy, które w nich istnieją. (M.P.)

Zoh koncepcje c/louicka w socjologii, makia-wdizm jako syndrom zachowań, socjotcchnika.

Literatura:

Kloskowska A., 1973. Społeczna teoria Ma-chuiselteyo (w:| N. Machiavclll. Paradoksy losów doktrynv, Ki W. Warszawa Machfawclli N.. 1987. Książę. PIW. Warszawa. Mosca G., (s aj, Historia doktryn politycznych.

Trzaska. Lvert. Michalski, Warszawa Podgórecki A., 1973, Socjotechniczne utpki w twórczości Machiawlleyn |w | N \Li-chuwdli. Paradoksy losów doktryny. KiW, Warszawa

Zasada petryfikacji, zob zasada ekonomii wysiłku

Zasada pomocniczości (zasada subsy-diamości), jedna z podstawowych zasad filozofii społecznej głosząca, że społeczności większe (wyższego rzędu) nic powinny przejmować zadań, które mogą być zrealizowane przez społeczności mniejsze (usytuowane na niższym poziomie), lecz ich działalność ma mieć względem nich charakter pomocniczy, tj. wspierający. Zasada ta dotyczy nie tylko relacji między zbioro-wościami o zróżnicowanej wielkości i (lub) znajdującymi się na innych poziomach w strukturze całego społeczeństwa, lecz odnosi się także do relacji między jednostką a grupą społeczną oraz między jednostkami i zbiorowościami a państwem.

Zasada ta po raz pierwszy sformułowana została w katolickiej nauce spółceznej. w encyklice Piusa XI (tuadragesimo ant:* (1931 r.). Z zasady tej wynika, ze społeczności wyższego rzędu nie powinny ingerować w sprawy społeczności niższego rzędu, lecz w razie konieczności pomagać w koordynacji jej (ich) działań z działaniami innych grup dla realizacji dobra wspólnego (zob. Jan Paweł II, Centesimus anmis. n 48 Zasada ta stanowi podstawę przeciwstawiania się totalizmowi państwa Naruszcr. c zasady pomocniczości w życiu społecznym prowadzi do niszczenia struktur na poziomie mczospołecznym. a w konsekwencji do wytworzenia się próżni społecznej Wchłanianie małych społeczności przez większe i silniejsze, zastępowanie inicjatyw ołwwa-tclskkh przez struktury państwowe prowadzi do atrofii autentycznych form życia społecznego. (AS.)

Zob. autentyczność w życiu społecznym. pnWn* spółce/na. struklura społeczna, zasady zy^ społecznego

Literatura

Majka J.. 1993. Etyka społeczna i po***

ODiSS, Warszawa

Millon-Dclsol Ot, 1995. Zasada po"*'*"

ta. Wyd. Znak. Kraków

Zasada solidarności zob zasad) *> społecznego

k /wjdjr^0-

Zasada subsydiarności. mocnie zosa