DSC07277

Dcwoii środkowy-górny. Generalnie utwory tego wieku rozwinięte są w facji węglanowej, jako wapienie i dolomity. Najlepszym przykładem rozwoju litologicznego są wyróżnione przez Narkiewicza 158] jednostki litostratygraliczne w otworach Tarnawa 1 oraz

”” wysypują klastycznc osady doloodowodski. , u,wory dewonu rozpoczynaj, _{się be2poire<ln},₀

kowodcwoAskmu skalami w_!gla„ow_ymi. osadzają, mi Się na starszym podłożu.

Dewon dolny. I twory togo wieku zbudowane są z piaskowców drobnoziarnistych, niekiedy średnioziar-nistych, bezwapnistych, zielonych i czerwonych oraz .łowców . mułowców o podobnej barwie, również bezwapnistych (rysunek 5, 6). Są to typowe osady old redu wypełniające przeddewońskie nierówności terenu. Wiek tych osadów określany jest zazwyczaj jako ems 11, 26, 28, 29, 32, 33, 35, 36, 47, 48, 82], Przypi-sywany im by} również wiek środkowodewoński [83], Na obszarze między Krakowem, Pilznem a Szczucinem (rysunek 7), utwory dcwonu dolnego występują w strefie Szczucin - Kazimierza Wielka - Słomniki, tworząc w tym rejonie główne obniżenie wypełnione t>mi osadami. Osady te tworzą zachodnie przedłużenie dolnodewońskich utworów rejonu Mielec - Zgór-sko, opisanych przez autora w publikacji dotyczącej obszaru Sędziszów Młp. - Pilzno [50], Miąższość utworów dcwonu dolnego w obniżeniu Szczucin Słomniki, w osiowej strefie, osiąga około 100 m. Na południe od tego obniżenia ry nnowego zaznaczają się, wychodzące od niego, dwa zatokowe odgałęzienia: wschodnie, od otworu Niwki 3 (50 m grubości tych osadów) do Zakliczyna 1 (28 m), i zachodnie, od Kazimierzy Wielkiej (54 m) po okolice Niepołomic-Wyciąży (ok. 30-50 m miąższości). Pomiędzy nimi, i na zewnątrz od nich, w dewonie dolnym występowały' strefy podniesione, na które morze wkroczyło dopiero w dewonie środkowym. Widzimy to na mapie zasięgu i miąższości utworów dewonu środkowego-górnego (rysunek 8), które w znacznym stopniu przekraczają zasięg utworów dewonu dolnego.

Narkiewicz [58, str. 12], analizując najniższą część utworów dewonu otworu Rajbrot 2 (3821-3825 m) wyraża przypuszczenie o możliwości występowania w tym otworze „cienkiego pakietu utworów klastycz-no-węglanowych, porównywalnych z pograniczem jednostek A i B z profilu Lachowice 7” [57J, a zatem / pogranicza dewonu dolnego z dewonem środkowym. / odcinka tego w otworze Rajbrot 2 nie pobrano rdzeni, które mogłyby potwierdzić to przypuszczenie. Skały węglanowe pobrane z najniższej części dewonu (rdzeń / głęb. 38 J 3-3820 m) mają wprawdzie znaczniejszy stopień zailenia, ale ten typ osadu znany jest również z najniższych części dewonu środkowego.

Stwierdzają _t0 również sugestie wynikające z badań próbek pochodzących z tego rdzenia (Turnau w: 46, str. 4/45), zawierających zespół miospor i akritarchy, wskazujący na ems - najniższy eifel. Autor obecnej pracy nie widzi podstaw do przyjęcia w otworze Rajbrot 2 utworów klastycznych dewonu dolnego.

Powołując się na wykresy geofizyki wiertniczej tego otworu [rys. 3, w: 25], autor przyjął dolną granicę dewonu środkowego w otworze Rajbrot 2 na głębokości 3828 m (rysunek 5) a nie na proponowanej przez Narkiewicza (op. cit.) głęb. 3821 m.

Rajbrot 1 i 2. W najniższej części środkowodewoń-skich osadów węglanowych występują skały dolorni-tyczno-wapienne zailone lub z wkładkami skal ilastych, stanowiących przejście od utworów klastycznych dolnego dewonu. Są to utwory szare i ciemnoszare, często o zielonawym odcieniu, którym przypisuje się wiek ciflu. Wyższe kompleksy węglanowe, reprezentowane są przez wapienie, wapienie dolomi-tyczne i dolomity. Są to utwory barwy szarej, beżowej, niekiedy o czerwonym lub różowo-szarym odcieniu. Utwory węglanowe są zazwyczaj nieregularnie przewarstwione, na ogół cienkimi, wkładkami iłów czerwonych, zielonych i ciemnoszarych.

Szczegółowy podział utworów dewonu środkowego i górnego jest bardzo utrudniony. Wynika to z braku wystarczających badań biostratygraficznych, zwłaszcza w starszych otworach wiertniczych, w których - w większości - stratygrafia oparta jest głównie na wykresach geofizycznych i na cechach litologicznych skał. Nie można wykluczyć, że część podobnych litologicznie osadów uznawanych w całości za osady dewońskie (rysunek 8), może w wyższej partii częściowo reprezentować karbon dolny, lub najniższa część utworów zaliczanych do karbonu dolnego, może odpowiadać wyższym ogniwom dewonu. Jednym z tego typu przykładów jest pogląd Zając [82], która uznaje, że zaliczane w całości do dewonu przez geologów górnictwa naftowego utwory węglanowe w otworach Łuczyce 1, Puszcza 1, Niepołomice 3, (ira-bie 2 i Wy ciąże 1 (rysunek 8, 13) należą częściowo do karbonu dolnego. Pogląd ten autorka opiera głównie na analizie geologicznej i korelacji litologiCzno-mi-

208

/// vmr>