DSCN8674

222

zasłoną. Garncarze w Siniawce (97) oraz garncarze toczący w Rzeczkach (61) i Zabłociu (69) wypalali naczynia w piecach analogicznej konstrukcji tylko większych rozmiarów, tzn. mogących pomieścić większą ilość naczyń.

Do wypalania używano drewna bardzo suchego przeważnie brzo Jub innych twardych gatunków. Drewno układano w piecu następując^.

a

b -^C™op,^ny"^Ct!.b^{C PleC0} i^pd,">S--k!r.v_C._J a -

^ początku kładziono wzdłuż ł

^{ca 1 mtr}- Na polana te nakładan ^P°^{lana grubości} ca 10 cm i długości szczelnie obok siebie. Dłueość °u* ^P°^przeJc P°^lana grubości ca 10 cm natomiast ilość od jego długości    ^{zależa,a od} szerokości pieca,

^Wlan° naczynia zwykle dnem h * ^Wlerzc*¹ ^ ułożonego drewna usta-^^{Ch się 113} dole wchodziły do n! ^ ^{PrZy    dna nacz}yń znajdują-

⁰ garncarzowi zmieścić wiekc^a ^nałożony^{ch z} wierzchu. Pozwalało

^{WękS2ą llość} naczyń w piecu.

Rozpalanie ognia pod „pomorem" z _drewn

jak najgłąbiej między polanami. W miarę „T, ^nast<5p0Wa‘<> stopniowo

cano pod „pomost" suche trzaski kawałki    ** °Bńa podrzu-

celu aby „pomost" zajął się ogniem równ^Z*° ^{dreWna itp}' ^w

strzeni. Po upływie mniej więcej godziny cal /    ^prze-

płomieniem i temperatura wewnątrz niecą _Du,l ^reWn° ^płonęło

wypalania trwał kilka godzin aż do zupełnego    ^Proces

Po pewnym czasie zwęglony „pomost" łagolie os.adał^LT ⁸° jących na nim naczyń.    ° ^po<^ ^aężarem sto-

Naczynia uważano za wypalone wtedy kiedv    ,    .

^k°^lor“- ,^0ar"““    Z

'™ "^a“^{yn N}“^lw°^w?^to >• ™>U. p. ™_5glenluraUe>

Przez cały czas wypalania garncarz obserwował kolor rozżarzonych naczyń. Odcienie, które one przybierały pozwalały mu orientować sie w przebiegającym procesie.

Przedstawiony wyżej przebieg suszenia i wypalania naczyń w piecu jednodzielnym ma swoje uzasadnienie w następujących faktach: Temperatura w piecu jednodzielnym podnosi się podczas wypalania gwałtownie niezależnie o:l woli garncarza. Naczynia, suszone na powietrzu w temperaturze 20    30" C pozbawiane są wody, związanej z gliną mechanicz

nie, natomiast pozostaje w nich jeszcze woda hygroskopijna i związana chemicznie. Gdyby naczynia, zawierające wodę tzw. hygroskopijną wypalano w piecu jednodzielnym we wzrastającej nagle temperaturze woda parowałaby gwałtownie i rozsadzałaby ścianki. Aby temu zapobiec, odbywało się opisane dodatkowe suszenie naczyń w piecu w temperaturze do 200—300° C. Podczas suszenia naczyń w temperaturze ponad 100° C z gliny ulatnia się woda hygroskopijna i częściowo także woda związana chemicznie. Wysuszone w ten sposób naczynia nie ulegają już zniszczeniu podczas gwałtownego skoku temperatury.

Ilość naczyń wypalanych jednorazowo zależała od pojemności pieca i potrzeb garncarza. Garncarze, lepiący dla siebie, wypalali jednorazowo po kilkanaście naczyń różnej wielkości i formy; garncarze, piodukujący na sprzedaż, wykorzystywali zawsze całkowicie pojemność pieca i sU wiali doń tyle naczyń ile mógł pomieścić, to znaczy od kilkudziesięciu

do stu w zależności od wielkości pieca i naczyń.    _D

Proces wypalania w piecu dwudzielnym miał inny P™***    ^

suszeniu naczyń w izbie w miejscu nieprzewiewnym i dosusz    £

bliżu pieca w temperaturze ca 30- C garncarze przy W* do ich wypalania. Naczynia były układane w °^m0I'^Ze    , i _prę_

dzielonej od paleniska przegrodą poziomą, konstruowaną z cegły