ekonomia (92)

202 VII. Pr/.crisiyhiorstwo

Rys. VII.13. Krzywe utargu w warunkach monopolu

jednostki sprzedanego produktu będzie ujemny (U_k< 0), a utarg całkowity zacznie spadać (przy rozmiarach produkcji Q, utarg całkowity jest równy 0).

Równowagę przedsiębiorstwa monopolistycznego w okresie krótkim wyznacza, podobnie jak przedsiębiorstwa wolnokonkurencyjnego, punkt zrównania utargu krańcowego z kosztem krańcowym (punkt A na rys. VI1.14). W tym jednak przypadku musimy pamiętać, że utarg krańcowy nie równa się cenie, ponieważ utarg krańcowy przedsiębiorstwa monopolistycznego nie jest równy jego utargowi przeciętnemu. Przedsiębiorstwo monopolistyczne maksymalizuje zysk przy wielkości produkcji równej (?,, przy której krzywa utargu krańcowego przecina się z krzywa kosztów krańcowych. Przedsiębiorstwo znajduje się wtedy w równowadze, czyli osiąga optimum ekonomiczne. Rozmiary produkcji większe niż Q, oznaczają, że utarg krańcowy jest niższy od kosztu krańcowego - zwiększanie produkcji poza Q,

Rys. VII. 14. Krótkookresowa równowaga przedsiębiorstwa monopolistycznego

staje się więc nieopłacalne. Z kolei przy rozmiarach produkcji mniejszych od Q, utarg krańcowy jest większy od kosztów krańcowych, co oznacza, że wskazane jest zwiększenie rozmiarów produkcji do poziomu Q_r, gdyż przynosi to dodatkowe zyski.

Zysk monopolu (zakreskowane pole CDEF) jest różnicą między utargiem całkowitym (pole 0FCQ„ które powstaje z przemnożenia ilości sprzedanych produktów, czyli 0Q, przez cenę, czyli 0F) i kosztem całkowitym (pole 0EDQ_r, czyli iloczyn ilości sprzedanych produktów 0Q_r i kosztu przeciętnego 0E). Cena, która umożliwia maksymalizację zysku monopolowego, określana jest jako cena monopolowa.

Podsumowując - w warunkach pełnego monopolu sam producent wyznacza wielkość produkcji maksymalizującej zysk, musi on jednak brać pod uwagę czynniki wpływające na kształtowanie się krzywej popytu. Wysokość ceny monopolowej (a tym samym zysku monopolowego) zależy - przy danych kosztach produkcji -przede wszystkim od cenowej elastyczności popytu na oferowany przez monopolistę produkt. Im mniejsza jest elastyczność popytu, tym bardziej opłaca się monopoliście