156
obalić teorię adwokata o niewinności swojego klienta. Prokurator zatem zwrócił się do sędziego:
• ,,Chciałbym powołać na świadka profesora Jamesa Browna
Profesor wszedł na salę i usiadł na miejscu przeznaczonym dla świadków.
• „Panie Brown" - powiedział prokurator - „proszę opowiedzieć nam, czym się Pan zajmuje*
Brown, dystyngowany mężczyzna, odparł:
• „Nazywam się James Brown. Jestem profesorem medycyny sądowej uniwersytetu Cambridge, posiadam ogromne doświadczenie medyczne, jestem autorem kilkuset artykułów oraz kilkunastu książek".
Oczywiście zamierzeniem prokuratora było przedstawienie swojego świadka jako wybitnego eksperta, a wszystko po to, by ława przysięgłych nie kwestionowała jego opinii, która była spójna z linią oskarżenia prokuratora. Po krótkim, acz imponującym, przedstawieniu swojej osoby świadek zaczął odpowiadać na pytania prokuratora, pytania, których odpowiedzi miały pogrążyć oskarżonego oraz jego adwokata. Po 10 minutach prokurator powiedział:
• .Wysoki sądzie, nie mam więcej pytań. Oddaję świadka do dyspozycji adwokata".
Adwokat energicznie wstał, popatrzył się na lawę przysięgłych, podszedł do świadka i powiedział:
• *Panie Brown, czy przestał Pan już molestować seksualnie swoją 7 letnią siostrzenicę; powtórzę jeszcze raz: czy przestał Pan molestować swoją 7 letnią siostrzenicę? - proszę odpowiedzieć TAK lub NIE”
Świadek zamarł, po czym nerwowo wykrzyknął:
• ..Nie, to znaczy tak, to znaczy nie! Jak Pan może!"
Oczywiście prokurator natychmiast zareagował:
• MSprzeciw, sprzeciw! To nie ma związku ze sprawą, to jakiś absurd
Sędzia odparł:
• „Sprzeciw przyjęty" - i dobił gwóźdź do trumny mówiąc -„Proszę lawę przysięgłych, aby NIE BRAŁA, tego pytania pod uwagę!"
Oczywiście sędzia nie wiedział, że nasza podświadomość nie rozumie zaprzeczeń. Co zrobił adwokat? Adwokat, aby zdeprecjonować świadka powołanego przez prokuratora, użył struktury lingwistycznej opartej na presupozycji bazującej na zmianie czasu.
W zdaniu:
• HCzy przestał Pan juź molestować seksualnie swoją 7 letnią siostrzenicę?"
istnieje presupozycja, że świadek Pan Brown molestuje swoją siostrzenicę. Oczywiście presupozycja, czyli założenie, nie jest prawdziwe. Jednak takie pytanie: mCzy przestał Pan już molestować seksualnie swoją 7 letnią siostrzenicę?", jest pytaniem nie o to, czy w ogóle molestuje swoją siostrzenicę, tylko o to, czy przestał ją molestować. Jak zadziałały umysły ławników w momencie, w którym adwokat powiedział do świadka: .Czy przestał Pan juź molestować seksualnie swoją 7 letnią siostrzenicę?" Ich świadome umysły nie analizowały wówczas tego, czy rzeczywiście tak jest - tzn. czy świadek w ogóle molestuje siostrzenicę ■ lecz to, czy przestał ją molestować. W pytaniu bowiem użyta została presupozycja dotycząca zmiany czasu. Członkowie ławy przysięgłych zastanawiając się na poziomie świadomym, czy świadek przestał molestować swoją siostrzenicę, musieli na poziomie nieświadomym zaakceptować (akt, iż w ogóle ją molestował. Jak już zapewne się domyślasz wzorce lingwistyczne, zawierające presupozycje, bazujące na zmianie czasu, zbudowane są z takich słów kluczowych, jak: zacząć, przestać, nadal, jeszcze. Presupozycje dotyczące zmiany czasu wiążą się z rozpoczęciem, trwaniem przez jakiś czas lub zakończeniem określonej czynności.
A oto inne przykłady struktur perswazyjnych bazujących na presupozycjach, dotyczących zmiany czasu: