Farm1942

Na rycinie 2 4 pokazano    możnaprzypuszczać. żc lek nie j'« “

dystrybucji wyniesie ok. 7% ma^y    łożysko naczyniowe. Podobnie, obie

*^{,ek JCS1 rozm,cszczony} I

wszystkich płynach    k_racza(< (nieraz bardzo znacznie) cał

Bariery specjalizowane

Bariera krew-mózg. Przenikanie leku z krwi do mózgu i z mózgu do krwi _gene. ruinie podlega ogólnym zasadom transportu przez błony biologiczne. Większość Jęków jest transportowana za pośrednictwem dyfuzji biernej. Kontakt leku z neuronem jest jednak bardziej utrudniony niż / innymi komórkami, ponieważ w ośrodkowy m układzie nerw owy m me istnieje w zasadzie przestrzeń międzyko-^ P mórkowa; neurony są otoczone ściśle przez komórki glejowe. Aby doszło do kon-^ 1 taktu leku z neuronem, musi on przejść przez glej Samo istnienie tej bariery utrudnia IIP I dostęp wielu leków do neuronu, dodatkowo glej może wybiórczo hamować dotar-cie pewnych związków, np dzięki obecności określonych enzymów.

P    Bariera krew-mózg jest na ogól ..ciaśmejsza” od wielu barier występujących w

r    organizmie, co oznacza, ze zależność przenikania od dysocjacji jest tu bardzo ści-

!    sła. Dlatego przejście przez tę barierę zalezy w znacznym stopniu od lipofilności

l    leku w pH zbliżonym do obojętnego. Ogólną zasadą jest niezłe przenikanie do

ośrodkowego układu nerwowego związków azotu Ill-rzędowego i trudne dociera-nie silnie zasadowych związków z azotem 1V-rzędowym; związki te są w płynach ustrojowych w znacznym stopniu zdysocjowane. Związki występujące fizjologicz- ■' nie lub o zbliżonej budowie mogą być przenoszone do i z ośrodkowego układu nerwowego z udziałem mechanizmów transportu czynnego.

Przepuszczalność bariery krew-mózg zależy od wielu czynników. Jest ona większa u dzieci. a przypuszczalnie także i u osób w podeszłym wieku, co może być przyczyną nadmiernych stężeń leku w ośrodkowym układzie nerwowym po podaniu przeciętnych dawek. Do zwiększenia przepuszczalności może dojść również w stanach zapalnych.

Bariera łożyskom. Pojęcie bariery łożyskowej ma znaczenie w dużej mierze teorclyczne. Z praktycznego punktu widzenia należy przyjąć, że każdy lek dziala-

-'ęimc o 40-6n ^J ••*“**^,c8« stężenia we Niektóre leki dostaKS£5"^ ^jeg°    aSoli^a!_fT^kuP^rzcb,c'

j,cy na ciężarną dżiala równi,* sza Niektóre leki dostałam _t ;„ł_ ^nakJ^eS« wartość    ^nkl

sza z moczem leku

oczem do wód płodowych ^P^f^Z °^żysko do krążenia _Dlod ¹ wyraźmc mn,cJ-, prżcż maflcę Przyklad^'^' ™^_ym,_wać m, dln_ET^“ ,_t„o zjawiska mc jcsl znane, chód nie ™?,* ^{J st} “"PKylim Prakwc™.™" mc uszkodzeń płodu.    można wyl,^ _jcgo ^k>_u „_a

Eliminacja leku

^ 2 2)    ulegnie    ICKU,

' Eliminacja leku zachodzi z reguły w określonym narządzie lub narządach które usowaw ^{lek 7 ł}™‘ przepływającej przez nie. Jeśli stężenie leku we krwi jest znane, to można określić, jaka objętość krwi zostanie „oczyszczona" z leku w jednostce czasu. Objętość ta nazywa się klirensem (współczynnikiem oczysz-czania). Termin ten, najczęściej stosowany do wydalania nerkowego, może być użyty w stosunku do każdego procesu eliminacji. Jeśli narządów eliminujących lek jest więcej niż jeden, np. wątroba i nerki, to suma klirensów narządowych stanowi całkowity klirens ustrojowy danego leku. Jeśli narząd usuwa z krwi cały zawarty w niej lek, to klirens jest równy wielkości przepływu przez ten narząd.

Szybkość usuwania leku zależy od charakteru eliminacji. W procesach pierwszego rzędu ilość usuniętego leku jest proporcjonalna do jego stężenia i do całkowitego klirensu. W eliminacji zerowego rzędu ilość ta nie zależy od stężenia i jest proporcjonalna tylko do klirensu.

W rzeczywistości procesy zerowego rzędu występują tylko po przekroczeniu tzw. stężenia nasycenia. Lek występujący we krwi w małym stężeniu może być eliminowany w procesie pierwszego rzędu. W miarę zwiększania stężenia charakter eliminacji przybiera typ pośredni (wykładnik określający rzędowość zmienia sie stopniowo od jedności do zera), aż wreszcie pojawia się typowy proces zerowego rzędu. Stężenie nasycenia może być bardzo niewielkie; dla alkoholu etylowego eliminacja zerowego rzędu pojawia się już przy stężeniach odpowiadających w ypiciu ok. 50,0 g tego związku, dla kwasu acetylosalicylowego - po zazy-ciu Ok. 600 mg (nieco więcej nii 1 tabletka). Przebieg takiego procesu przedsta-wńono na ryc. 2.5.

51