Finanse p stwa Wypych4 035

Ogólna problemy nnansow przedsiębiorstwa

cji korzyści właścicieli praktycznie odnosi się do wszystkich przedsiębiorstw funkcjonujących według zasad rynkowych, można go zatem traktować w pewnym sensie jako cel ideologiczny, stanowiący jeden z atrybutów gospodarki rynkowej. Poszczególne przedsiębiorstwa wybierają jednak odmienne strategie rozwojowe, a więc różnią się między sobą sposobami realizacji celu głównego. Znajduje to między innymi wyraz w formułowaniu strategii finansowej i wywiera wpływ na system finansowy i zarządzanie finansami w przedsiębiorstwie. Innym ważnym czynnikiem określającym system finansowy i zarządzanie finansami w przedsiębiorstwie jest jego forma organizacyjno-prawna.

Prowadzenie działalności gospodarczej według reguł rynkowych odbywa się zgodnie z zasadami „wolności” i „równości” przy jednoczesnym zachowaniu maksymy; „co nic jest prawnie zabronione, jest dozwolone”. W warunkach polskich gwarantuje to ustawa z 19 listopada 1999 roku Prawo działalności gospodarczej (Dz. U. nr 101, poz. 1178), która opierając się na przedmiotowym i podmiotowym określaniu zakresu jej obowiązywania, realizuje tkwiące u podstaw gospodarki rynkowej założenie, że wszystkie podmioty gospodarcze traktowane powinny być na równych prawach. Przedmiotowy zakres obowiązywania ustawy dotyczy określenia działalności gospodarczej. Opiera się ono na trzech przesłankach: kryterium ekonomicznej klasyfikacji działalności (wytwórczej, budowlanej, handlowej i usługowej), zarobkowych celach działalności oraz odrębności finansowej prowadzonej działalności i związanej z tym odpowiedzialności za wyniki finansowe oraz za zobowiązania natury prywatno- i publicznoprawnej.

Działanie zgodnie z zasadą wolności gospodarczej oraz zasadą równości wszystkich sektorów gospodarki narodowej w sferze obrotu gospodarczego prowadzi do konkurencji, to zaś wyzwala mechanizmy rynkowe, zwłaszcza tak pożądany rynek zaopatrzeniowy i konsump-cyjny, rynek kapitałowy oraz rynek pracy. Drugą konsekwencją realizacji obu zasad jest jednolitość traktowania podmiotów gospodarczych w sferze prawa publicznego, co oznacza, że podmioty podlegają na jednolitych zasadach obciążeniom publicznoprawnym (finansowym, podatkowym) a jednocześnie na równych prawach mogą korzystać z kredytów bankowych i zaopatrzenia w czynniki produkcji. Jest jeszcze trzecia konsekwencja - ważna z punktu widzenia stosunków ekonomiczno-prawnych między podmiotami: postępowanie zgodnie z zasadą wolności gospodarczej oznacza jednocześnie możliwość swobodnego - zawsze jednak w granicach określonych przepisami prawa i normami współżycia społecznego - decydowania o tym, czy zawrzeć umowę, z kim, jakiej treści, w jakiej postaci, na jakich warunkach. W tym momencie istotną kwestią staje się forma organizacyjno-prawna podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą. Ustawa o działalności gospodarczej nie precyzuje dokładnie w jakiej formie organizacyjno-prawnej owa działalność ma być prowadzona. Sprawy te regulują takie akty, jak ustawa o przedsiębiorstwach państwowych, prawo spółdzielcze, a przede wszystkim kodeks handlowy i kodeks cywilny.

Dla zarządzania finansami przedsiębiorstwa istotna jest właśnie ta ostatnia kwestia - wybór formy organizacyjno-prawnej podmiotu gospodarczego. Forma organizacyjno-prawna przedsiębiorstwa przesądza o systemie finansowym i zasadach prowadzenia gospodarki finansowej. To z kolei znajduje odzwierciedlenie w sposobie tworzenia kapitałów własnych, a w konsekwencji o możliwościach pozyskiwania kapitałów obcych.

Najbardziej ogólny podział podmiotów prowadzących działalność gospodarczą w świetle ustawy zakłada wyodrębnienie osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nie będących osobami prawnymi ale utworzonymi zgodnie z przepisami prawa.

Mówiąc o osobie fizycznej jako przedsiębiorcy mamy na uwadze konkretnego człowieka. Działalnością gospodarczą prowadzoną przez osobę fizyczną będzie zarówno działalność prowadzona osobiście przez właściciela przedsiębiorstwa, działalność prowadzona przez członków jego rodziny, jak i działalność prowadzona przez zatrudnionych przez właściciela pracowników. Istotny jest tu bowiem fakt indywidualnej własności przedsiębiorstwa. Dla przedsiębiorstw indywidualnych nie opracowano szczegółowych regulacji prawnych, determinujących sposób ich funkcjonowania. Ma to wiele zalet, gdyż można w ten sposób szybko podejmować decyzje i elastycznie reagować na zmiany sytuacji zewnętrznej. Jedyny właściciel ma pełną niezależność i swobodę w kształtowaniu swojego przedsiębiorstwa, oczywiście działając w oparciu o ustawę o działalności gospodarczej i przy przestrzeganiu kodeksu cywilnego. W myśl ustawy potwierdzenie przyjęcia zgłoszenia do ewidencji prowadzonej przez organ administracji państwowej lub uzyskanie koncesji w odniesieniu do działalności koncesjonowanej oznacza legalność podjęcia działalności gospodarczej (obowiązkowi rejestracji nie podlegają indywidualne gospodarstwa rolne, ogrodnicze, sadownicze itp.). Samodzielny przedsiębiorca decydując w swojej firmie o wszystkim, ponosi jednocześnie za wszystko