Ogólne problemy finansów przedsiębiorstwa
w kontakty w dostawcami i odbiorcami, ma do czynienia z konkurentami, korzysta z zasobów siły roboczej, urządzeń infrastruktury techniczno-ekonomicznej, powiązane jest z instytucjami finansowymi (rynek kapitałowy, rynek pieniężny), organami administracji państwowej i samorządowej, placówkami badawczymi, naukowymi, rozwojowymi. Relacje przedsiębiorstwa z otoczeniem bliższym mają więc charakter bezpośredni i w miarę stabilny. W wielu przypadkach przedsiębiorstwo spełnia tu rolę czynną i ma wpływ na kształtowanie się owych relacji.
Dla podejmowania decyzji finansowych znaczenie szczególne mają uwarunkowania wynikające z usytuowania przedsiębiorstwa na określonym rynku branżowym (w określonym sektorze) i wynikający stąd charakter konkurencji w obrębie rynku. Konkurencja ta opiera się przede wszystkim na decyzjach uczestników rynku (dostawcy, o dbiorcy, przedsiębiorstwa konkurencyjne) i znajduje swoje odzwierciedlenie między podstawowymi składowymi iynku (podaż, popyt, cena). Objaśniana jest przez mechanizm rynkowy.
Na charakter rywalizacji między przedsiębiorstwami mają wpływ ponadto:
- formy konkurencji niccenowcj,
- możliwość kontroli cen,
- liczba i wielkość przedsiębiorstw w sektorze,
- podatność produktów na różnicowanie,
- łatwość wejścia do sektora i wyjścia z sektora,
- faza cyklu życia, w której znajduje się branża,
- tempo wzrostu branży,
- stopień niepodzielności inwestycji.
Wymienione czynniki można określić jako cechy branży. Oznacza to, że sposób zachowania się przedsiębiorstwa na rynku i sposób podejmowania decyzji związanych bezpośrednio z rywalizacją w obrębie sektora, w tym i decyzji finansowych, zależy od typowej dla branży formy organizacji rynku i odpowiadającego jej rodzaju konkurencji. Obserwacja branży stanowi jeden z elementów wspomnianej już analizy SWOT przy opracowywaniu strategii rozwoju przedsiębiorstwa. Rzecz w tym, że w zakresie swej dziedziny przedsiębiorstwo musi rozumieć, dlaczego pewne przedsiębiorstwa są bardziej rentowne niż inne, musi dokonać bilansu szans i zagrożeń w otoczeniu.
W otoczeniu dalszym podstawowe znaczenie mają uwarunkowania makroekonomiczne związane z sytuacją gospodarczą kraju, oddziaływaniem państwa na procesy gospodarcze, systemem politycznym i prawnym, stosunkami gospodarczymi z zagranicą itp. Dysponowanie przez przedsiębiorstwo trafnymi informacjami i prognozami dotyczących przewidywanych zmian w tych dziedzinach pozwala na odpowiednio wczesne dokonywanie korekt w realizacji strategii finansowej. Z kolei brak reakcji na zmiany uwarunkowań makroekonomicznych może doprowadzić przedsiębiorstwo do obniżenia zysków, a nawet do sytuacji kryzysowej. Systematyzując wspomniane uwarunkowania makroekonomiczne pod kątem ich znaczącego wpływu na decyzje finansowe, na szczególną uwagę zasługują:
- inflacja,
- koniunktura gospodarcza,
- polityka budżetowa państwa,
- polityka pieniężna państwa,
- polityka przemysłowa państwa.
- sytuacja polityczna.
Inflacja jest jedną z cech charakteryzujących współczesny rozwój gospodarczy niemal wszystkich krajów świata. O ile jej niski poziom daje się stosunkowo łatwo kontrolować i nie wywiera istotniejszego wpływu na wyniki finansowe przedsiębiorstwa, to w sytuacji, gdy jest ona wysoka przedsiębiorstwo powinno przyjąć określoną strategię postępowania, która zapobiegałaby spadkowi jego realnej wartości rynkowej i posiadanej przez niego realnej wartości majątku a jednocześnie umożliwiałaby realny wzrost zysku. Istotne jest, aby w inflacji dostrzegać nie tylko strony ujemne, ale również wynikające z niej korzyści. Bacznie należy obserwować zróżnicowanie ruchu cen zarówno surowców, materiałów, nośników energii, jak i wytwarzanych przez przedsiębiorstwo produktów w relacji do poziomu inflacji, na bieżąco analizować proporcje między poziomem rentowności a stopą oprocentowania kredytów, rozważać różne możliwości inwestowania w papiery wartościowe i różne alternatywy finansowania przedsiębiorstwa, śledzić zmiany kursów walut. Kompletność i dokładność informacji w tym zakresie oraz szybkie reagowanie na zmiany przynieść mogą przedsiębiorstwu wymierne korzyści finansowe.
Inną cechą rozwoju w warunkach gospodarki rynkowej jest jego
45